Nederland groot klimaatzondaar

Nieuws | de redactie
21 januari 2014 | Wie is er schuldig aan klimaatverandering? Onderzoekers maakten een ranglijst van de mate waarin landen hebben bijgedragen aan de opwarming van de Aarde in de afgelopen 200 jaar. Bij de ‘klimaatschuld’ staan Nederlanders hoog, op 6. Helemaal bovenaan: de Britten.

Sinds halverwege de 19e eeuw is de Aarde door menselijk handelen gemiddeld 0.8 graden warmer geworden. Wetenschappers spreken daarom over een ‘historische schuld’, maar wat hebben individuele landen precies bijgedragen? Onderzoekers van de Canadese Concordia universiteit bepaalden de historische nationale bijdrage aan deze opwarming en maakten er een ranglijst van.

Klimaatschuld VS groter dan China en India samen

De onderzoeksgroep van Damon Matthews bepaalde per land de bijdrage aan de uitstoot van broeikasgassen en het veranderend landgebruik in de afgelopen 200 jaar. Uit het onderzoek blijkt dat zeven landen samen voor 63 procent verantwoordelijk zijn voor antropogene klimaatverandering: de Verenigde Staten, China, Rusland, Brazilië, India, Duitsland en Groot-Brittannië. De bovenste 20 landen droegen samen voor 82 procent bij.

 

klimaatverandering per land tabel

 

Dat de VS boven aan de lijst staat met een bijdrage van twintig procent mag geen verrassing zijn. De uitstoot en veranderingen van het landgebruik alleen al in de VS veroorzaakten een stijging van de luchttemperatuur van 0,15 graden. China en Rusland zijn allebei verantwoordelijk voor ongeveer 0.06 graden, Brazilië en India voor 0.05 graden. De Europese grootmachten Duitsland en Groot-Brittannië zijn allebei goed voor 0.03 graden.

Gepersonaliseerde klimaatschuld

Als de opwarming per inwoner wordt berekend wordt een heel andere ranglijst zichtbaar. China en India – tegenwoordig samen goed voor bijna de halve wereldbevolking – kelderen dan op de lijst naar plaats 19 en 20 van klimaatzondaars. Deze historische lijst wordt niet aangevoerd door de VS maar door het Verenigd Koninkrijk, gevolgd door de VS, Canada, Rusland, Duitsland, Nederland en Australië.

De OECD maakte onlangs een actuele lijst van de per capita uitstoot. Op de historische ranglijst staat ‘de Nederlander’ op een zesde plaats, maar de voorbije jaren hebben verschillende landen ons ‘ingehaald’ als vervuilers en staat Nederland twaalfde op de per capita CO2-uitstoot.

OECD uitstoot broeikasgas pp 2010

Australië staat in de OECD-analyse bovenaan, gevolgd door Luxemburg, de VS en Canada. De goedkope brandstof in Luxemburg draagt bij aan deze hoge uitstoot, vooral doordat veel Europeanen tijdens de zomervakantie er komen tanken. De Australische en Canadese kolen en teerzand industrie zorgt voor een zeer hoge per capita uitstoot in deze dunbevolkte landen. De Amerikaanse uitstoot wordt vooral bepaald door hun luxueuze levensstijl en de machtige lobby voor fossiele brandstoffen.

‘Gered’ door dodelijke smog?

De wetenschappers geven toe dat er het een en andere op de ranglijst is aan te merken. Zo wordt er vanuit gegaan dat alle klimaatveranderingen een menselijke oorzaak hebben, een versimpeling van de erg complexe realiteit. Onderzoeker Damon Matthews gaf aan dat de kennis over overige omgevingsfactoren op dit moment nog niet toereikend genoeg is om een sluitend model te maken.

In het onderzoek wordt ook de veranderingen in landgebruik meegenomen. Ontbossing draagt in hoge mate bij aan de opwarming van de Aarde omdat planten veel CO2 uit de lucht opnemen. De onderzoekers verklaren dat een derde van de stijgende temperatuur wordt veroorzaakt door het vernietigen van oorspronkelijke vegetatie. De hoge positie op de ranglijst van Brazilië en India komt ook door de grootschalige ontbossing binnen hun landsgrenzen.

klimaatbijdragen per land KAART

‘Global Dimming’, het effect waarbij de intensiteit van het op Aarde vallende zonlicht wordt verminderd door stoffen in de atmosfeer, is ook in het onderzoek meegenomen. Vliegtuigen en industrie zorgen voor een soort sluier om de aarde die de opwarming remt. Dit effect is het sterkste in China, waar de smog in Shanghai voor enorme problemen zorgt. Ondanks de verwoestende effecten op mens, dier en plant heeft dit effect een klein positief effect. Het verkleint het Chinese aandeel aan de opwarming met 0.065 graden en voor de VS met 0.063 graden.

“Rijke landen doen te weinig”

Damon Matthews onderschrijft dat het erg moeilijk wordt om onder een verhoging van de temperatuur van twee graden te blijven, de maximale verhoging zonder desastreuze gevolgen, aldus veel wetenschappers. Tot nu toe is de temperatuur per miljard inwoners met 0.11 graden gestegen. Om binnen de ‘2-gradengrens’ te blijven mag de persoonlijke uitstoot alleen nog in ontwikkelingslanden stijgen, schrijven de onderzoekers.

Het onderzoek geeft duidelijke aanwijzingen over een van de vragen waar klimaatonderhandelingen meestal op stuk lopen. Wie gaat er betalen voor het veranderend klimaat? Ontwikkelingslanden eisen dat rijke landen het leeuwendeel bijdragen omdat zij voor het grootste deel verantwoordelijk zijn voor de opwarming. Om deze reden heeft Bolivia ook het verdrag van Cancún tegengehouden. “Arme landen worden dagelijks geconfronteerd met de realiteit van klimaatverandering. Een compromis eindigt altijd met een offer aan de kant van de slachtoffers, nooit aan de kant van de schuldigen,” verklaarde Evo Morales na afloop van de – wederom onsuccesvolle – klimaatonderhandelingen in Mexico.

De OECD onderschrijft de analyse van de Boliviaanse president. “Hoewel rijke landen vooruitgang hebben geboekt met het beperken van hun schade aan het milieu hebben ze niet genoeg gedaan om catastrofale klimaatveranderingen te voorkomen, schrijf de OECD in Environment at a Glance 2013’.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK