Vind wiel niet opnieuw uit
Martine Coun en Tinka van Vuuren, docent Organisatiekunde en hoogleraar Vitaliteitsmanagement aan de Open Universiteit, zien in de gedachten van Rinnooy Kan over de toekomst van het deeltijd-HO veel aanknopingspunten bij wat zij in hun OU-werk al ondergaan en realiseren. Zij houden “een warm pleidooi om als men met de adviezen van de commissie in de vorm van experimenten aan de slag gaat, gebruik te maken van de kennis en ervaringen” die daarin al zijn ontwikkeld.
Hun betoog hierover leest u hieronder.
‘Aanleiding voor het advies van Rinnooy Kan aan Minister Bussemaker zijn de dalende aantallen volwassenen aan het bekostigde deeltijd hoger onderwijs. Dit terwijl het belang van leven lang leren voor een kenniseconomie als Nederland enorm groot is.
Koploper in flexibilisering
Overheid en onderwijsinstellingen moeten er daarom voor zorgen dat volwassenen werk, privéleven én hun studie beter kunnen combineren, aldus de minister. Bovendien is Nederland koploper in Europa als het gaat om verregaande flexibilisering van de arbeidsmarkt (Muffels & Dekker, 2012). Deze flexibilisering van de arbeidsmarkt wordt gezien als voorwaarde voor economisch herstel.
Ook de VSNU is van mening dat flexibeler en meer vraag gestuurd hoger onderwijs nodig is. De VSNU meent dat dit niet alleen kan door uitbreiding van het collegegeldkrediet en vraagfinanciering. Maar ook door het flexibeler maken van de huidige masteropleidingen en schakelprogramma’s en het aanbieden van korte afzonderlijke onderwijsmodules die leiden tot een certificaat.
Dit soort analyses en adviezen klinkt ons als medewerkers van de Open Universiteit als muziek in de oren. De focus van de OU ligt op het bevorderen van een leven lang leren. Vanuit het aanvankelijk verzorgen van tweedekansonderwijs ligt nu de focus op de combinatie van werken, leven en leren.
Aanbieden van online onderwijs
De Open Universiteit telt ongeveer 16.000 studenten. Dit zijn mensen die op één of andere manier een losse onderwijsmodule, een academische opleiding of een professioneel opleidingstraject combineren met werk- en/of zorgtaken.
Het versterken van de combinatie van werken en leren is een van de adviezen die de commissie Rinnooy Kan geeft. Een manier om dit te kunnen doen is volgens het rapport het aanbieden van online onderwijs omdat het de mogelijkheden vergroot om tijd- en plaats onafhankelijk te leren wat voor de doelgroep volwassenen bij uitstek van belang is omdat zij op deze manier hun studieactiviteiten flexibel kunnen plannen in combinatie met werk en privé. Ook zegt het rapport dat zij op deze manier hun studietempo kunnen versnellen of vertragen en zij minder afhankelijk zijn van de programmarering van het aanbod van de instelling.
Deze kenmerken zijn van oudsher de kenmerken van het onderwijs van de Open Universiteit: open en flexibel leren, tijd- en plaats onafhankelijk en begeleide zelfstudie via digitaal onderwijs. In het rapport worden in het bijzonder de initiatieven van Nederlandse en buitenlandse universiteiten op het gebied van Open course ware en MOOC’s en de Britse Open University op het gebied van afstandsonderwijs genoemd.
Internet in de trein volstaat
Wij brengen daarom nog graag het digitale, online afstandsonderwijs al dan niet gecombineerd met blended learning van de Open Universiteit Nederland onder de aandacht. Ons zelf-instruerende onderwijsmateriaal dat aansluit bij de werk- en leefwereld van de studenten bieden wij geïntegreerd en digitaal via de elektronische leeromgeving aan. Dit stelt de student in staat om in de trein, in het buitenland of gewoon thuis op zijn zolderkamer met de studie aan de slag te gaan.
Een internetverbinding in de trein volstaat tegenwoordig om op bijvoorbeeld je tablet met je studie bezig te zijn. Dit online onderwijs gaat verder dan colleges op internet te zetten. De geïntegreerde aanpak van taken en opdrachten maakt dat de student zijn eigen leerproces en voortgang kan bewaken.
Dit is voor de Open Universiteit geen toekomst-innovatie maar dagelijkse praktijk. Online tools en social media worden steeds vaker ingezet voor samenwerkend leren. Adaptief, digitaal materiaal laat ook toe om gepersonaliseerde leerroutes voor studenten samen te stellen die passen bij de ervaring en het niveau die de typische OU-studenten vanuit hun praktijk meenemen. Studenten kunnen op deze manier bij de Open Universiteit als ‘reflective practioners’ aan de slag. Dit is wat de kenniseconomie in Nederland en Vlaanderen kan gebruiken.
Gebruik de OU
Wij willen dan ook een warm pleidooi houden om als men met de adviezen van de commissie in de vorm van experimenten aan de slag gaat, gebruik te maken van de kennis en ervaringen van de Open Universiteit. Ga niet opnieuw het wiel uitvinden, maar ga langs bij de onderwijsontwikkelaars en docenten van de Open Universiteit.
Dit om samen met hen na te denken om het deeltijd hoger onderwijs in Nederland op een (nog) hoger niveau te brengen en de innovatie te laten starten vanuit een basis waar al heel veel kennis, expertise, ervaring is opgedaan in de wereld van academisch, online afstandsonderwijs voor werkend Nederland.
