Onverzettelijke charme

Nieuws | de redactie
24 februari 2010 | Een machtige vrouw gaat op OCW HO- en R&D-beleid doen. "Net in 2,5 minuten met Andre Rouvoet de portefeuilleverdeling gedaan. Plasterk is van mij :-) Ik heb er zin in!" tweet zij onbekommerd. Wat betekent Marja van Bijsterveldt voor het HO-beleid en het kennisdebat? "De kracht van Marja is haar overtuiging," wist Ronald Plasterk al.

Een derde van het hbo al in portefeuille

Bijna op de dag 3 jaar na haar komst als staatssecretarisgaat zij de portefeuille van minister Plasterk op zich nemen. Enniemand in Den Haag durft nu nog te beweren, dat Van Bijsterveldtop haar post zit omdat de CDA-top haar een gunstbewijs schuldigwas. Naast de onzichtbare Sharon Dijksma en de columnistischeRonald Plasterk groeide zij uit tot de politica pur sang en debestuurlijke krachtfiguur in de Hoftoren. Voorlopig einde van dezeopmars is dan nu de opmerkelijke tweet: ‘Plasterk is van mij.'(Volg de nieuwe HO-bewindsvrouwe op Twitter via ScienceGuide of direct.)

Haar portefeuille met het mbo en de lerarenopleidingen gaf haar aldirect toegang tot forse elementen van het HO-beleid: de doorstroomnaar het hbo, studiesucces en rendementsvragen, de Pabo,docentenopleidingen in het hbo en het wo in den brede. Graagherinnerde zij ScienceGuide er met enige regelmaat aan,dat zij daarmee ongeveer een derde van het hbo bestierde.

De universiteiten kregen met haar te maken, zodra zij nieuweideeën als ‘de academische Pabo’ en de ‘educatieve minoren’ omarmdeen op gang hielp. Ook nam zij gretig de huldiging van Studentvan 2009, Rabia Bouzian, over van de zieke minister. Deonderwijsloopbaan van de Rotterdamse peercoach was immers eenaspect van Van Bijsterveldts beleidsterrein: vmbo-mbo-hbo.

Bij de presentatie van de nieuwe portefeuilleverdeling metvice-premier Rouvoet waren dit op woensdagmiddag 24 februari danook precies de inhoudelijke aspecten, die Van Bijsterveldtnaar voren bracht als haar prioriteiten. “De kwaliteit van hetonderwijs is voor mij de hoofdzaak. De cultuur is zeker ookbelangrijk, maar dat terrein zal ik natuurlijk nooit zó kunnen doenals Ronald Plasterk en ik mis daarbij ook nog eenhoed!”

Vernuft

Faam en gewicht kreeg de OCW-bewindsvrouwe in het Haagseal voor zij in de Hoftoren kwam werken. Ze volgde de in 2001in een complotchaos verzonken Marnix van Rij op alsCDA-partijvoorzitter. Van Bijsterveldt was toen nog burgemeestervan Schipluiden, een groene gemeente aan de rand van Delft. Daarmeehad zij én Randstedelijke bestuurservaring én een uitstekendnetwerk in het nabije Den Haag gekregen. Ze was al opgevallen toenze de jongste wethouder van Nederland was op de zware portefeuillesociale zaken.

Een speciaal plekje had in de jaren nadien het hbo al gekregen bijde ooit als verpleegkundige opgeleide partijvoorzitter. Dat kwamdankzij haar vice-voorzitter en steunpilaar, Jan Bart Mandos. Dezewas ook een oud-burgemeester en fungeerde in die jaren als decollegevoorzitter van de Hogeschool Zeeland. Mandos bewonderde hetpolitieke vernuft van zijn chefin en tipte ScienceGuide alin 2003.

Dat talent bleek uit twee opmerkelijke daden en hun impact: deselectie van de jonge HO-specialist in de Kamer, Camiel Eurlings,als lijsttrekker voor Europa in 2004 en het met succes blokkerenvan de politieke lijn die Balkenende en Verhagen in 2006 nahun kabinet met de VVD als CDA-program wilden doordrukken. Departijvoorzitter en haar aanhang in de top zetten in beidesituaties haar lijn door en dat bezorgde het CDA in beide gevalleneen cruciale overwinning bij de verkiezingen. Mandos heeft dezevictorie helaas niet meer mogen beleven. Hij overleed plotseling inde zomer van 2006.

‘Ze houdt stug vol’

Ook Ronald Plasterk deed al snel kond van de kracht vanzijn staatssecretaris. Hem viel op dat zij zo nodig persoonlijk depremier belde, net zo lang tot ze haar zin kreeg, vertelde hij aanVrij Nederland. “De kracht van Marja is haar overtuiging. Die houdtze stug vol. Als er in het kabinet iets gebeurt waar ze het echtniet mee eens is, belt ze Jan Peter en dan praat ze net zo lang ophem in tot het anders gaat.” Zelf deed Van Bijsterveldt tegen VNbescheiden over haar invloed. “Nou, dat valt wel mee, hoor. Elkebewindspersoon belt wel eens met Jan Peter. Maar ik vind wél: jemoet ergens voor staan.”

Minder bekend is dat van Bijsterveldt ook een uitstekende band hadmet PvdA-fractieleider Mariëtte Hamer. Deze was erg erkentelijkvoor de kordate manier waarop de staatssecretaris het veelbekritiseerde plan van de ‘gratis schoolboeken’ langs alle klippenloodste en doorduwde. Het was namelijk Hamer geweest die dit planals eerste had voorgelegd in de verkiezingsstrijd van 2006.

Voor het HO-beleid is de komst van deze pittige CDA’ster dan ookerg interessant. Haar partij heeft bijvoorbeeld niets met het werkvan de Commissie Veerman en een stelseldiscussie vanuit de WestCoast. Verwacht wordt daarom dat Van Bijsterveldt het advies metveel warmte in ontvangst zal nemen en fijntjes zal wijzen op haarsteun voor het werk van de Commissie Dijsselbloem. Exitstelselingrepen.

Zou Veerman echter melden dat stelseldiscussies eigenlijk eenoverbodig misverstand zijn, dan zal denieuwe HO-bewindsvrouwe dit gloedvol beamen en allebetrokkenen meteen uitnodigen dit met haar te onderschrijven. Bijhaar eerste optreden in haar nieuwe rol onderstreepte zij danook, dat zij veel verwachtingen koestert van dit advies en hooptdaar veel ideeën uit te halen en in gang te kunnenzetten.  

Tevens zal Van Bijsterveldt de succespunten uit haar beleiduitbouwen in het HO: de academische Pabo, de educatieve minoren,versterking van het leraarschap, extra druk op de kwaliteit en deborging van de Pabo en stimulansen voor de doorstroommbo-hbo.

Inspirerend!

Wat gaat er vanaf nu gebeuren met het HO-beleid in hetbredere poltieke beeld? De nu in bloedspoed op te stellenverkiezingsprogramma’s zullen in ruime meerderheid het einde van deSF aankondigen. Van Bijsterveldt meldde bij haar aantreden als HO-en SF-staatssecretaris dan ook, dat zij op dit terrein geeninitiatieven zal ondernemen, daarvoor is dat “te controversieelvoor beleid in de huidige fase.” Tevens zullen ongeveer allepartijen een forse bezuiniging opleggen op ‘overhead’ en’bureaucratie’ in de semipublieke sector, dus ook op hbo- enwo-macrobudgetten. Zo’n korting klinkt populair, levert meteen3 tot 5% besparing op en concrete uitwerking ervan vereist geenenkele inspanning van OCW zelf.

De opbrengsten hiervan zullen partijen deels tot grotendeels willenlaten terugvloeien naar de ‘kwaliteit’. Feitelijk is dit geld, datals reserve wordt ingeboekt, dan op de plank gelegd voorde staatsschuldreductie die in het regeerakkoord van dezezomer uit de hoge hoed zal komen, wellicht mede ter ondersteuningvan de €uro in een ‘red Hellas’-operatie.

De toon op OCW zal zeker veranderen. De cultuursector zal Plasterkongetwijfeld missen. Marja van Bijsterveldt zal wel graagprijzen helpen uitreiken en dan warme woorden spreken, iets waarzij als CDA-voorzitter al in uitblonk. ‘Inspirerend!’, is bij zulkegelegenheden haar vaste toverwoord.

Naar de HO-sector zal Van Bijsterveldt zich meer luisterend danopinierend opstellen. Haar ‘bedside manner’, als voormaligverpleegkundige en burgemeester, is meestal hartverwarmend enopvallend zakelijk tegelijk. “Die combinatie van charme enonverzettelijkheid, daar kunnen weinig mensen tegenop,” zegt devroegere perschef van Ruud Lubbers bijvoorbeeld.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK