Hoger onderwijs: het Haags casino
De ingrepen van het kabinet in het HBO kunnen op veel steunrekenen. Halbe Zijlstra bouwde behendig een brede alliantie diemeer scherpte in de centrale aansturing wilaanbrengen. Door op enkele punten de instellingen en koepels af teschermen van de guurste windvlagen – als een totaalonderzoek naaralle diplomatrajecten – ontwapent hij bovendien hun ‘power to sayno’. De linkse oppositie van SP, PvdA en PVV kan de liberalebewindsman op deze punten slechts grommend bijvallen.
Rantsoeneren tot 1 studie
Maar op één punt ligt het anders: Zijlstra’s omarming van hetSP/PVV-idee van de invoering van centrale eindtoetsen voor het HBO.Hier vindt hij een ongebruikelijke oppositie tegenover zich. HetCDA heeft hier geen enkele zin in, gesteund door destudentenbonden. Net als bij de WSF hebben LSVb en CDA elkaar hiergevonden. tot veler verrassing. Stilletjes is de support voor dezeopvallende alliantie bij de HBO-raad en ‘het veld’ ook merkbaar.Zij hopen op hun succes en houden zich liever koest.
Voor Zijlstra is die verdeeldheid binnen de coalitie minderlastig dan de steun van de reformatorische partijen voor dezeCDA+studenten oppositie tegen zijn HBO-beleidspunt. Want daarmeezet hij in Tweede én Eerste Kamer de ondersteuning voor zijn beleidzelf en moedwillig op het spel. Het eerste harde signaal gaven SGPen CU inmiddels af. Onmiskenbaar voor de goede verstaander.
De twee reformatorische partijen willen alsnog de ruimte voor’de tweede studie’ bieden, die Plasterk in de vorige periodewegsneed. In Den Haag is bekend dat het CDA in de formatie van eenjaar geleden deze bezuiniging al had willen skippen als signaal vanstimulering van studieinzet, talent en studiesucces. PVV en VVDvonden het rantsoeneren tot 1 studie per student op de zak van Henken Ingrid toen nog genoeg, net als de PvdA.
Gelijkenis der talenten uit het Evangelie
Voor SGP en CU speelt hier dat in hun kringen de traditie vaneen dubbelstudie – bijvoorbeeld geschiedenis en theologie ofgodsdienstdocent en een ander leraarvak – hogelijk gewaardeerdwordt. Men bezuinigt er liever op ‘luie langstudeerders’ dan opijverige multitalenten, conform de gelijkenis uit het Evangelie.Zijlstra heeft hiermee een zetel tekort om Plasterksbezuinigingswet door de Senaat te loodsen. Waarom verteldenze dat nu pas?
SGP en CU laten ineens in de Eerste Kamer hun spieren – 3 zetels- rollen, om de liberaal op OCW te waarschuwen in de Tweede. Netals het CDA wantrouwen zij om principiële redenen de VVD-aandrangop centrale examinering in het hoger onderwijs, zeker nu dezelinks-populistische steun geniet. Immers, wie bepaalt watkernvakken zijn en wat de eisen daaraan zijn binnen confessionelehogescholen? Als dat door ambtenaren en seculiere Kamermeerderhedenzou gebeuren, dan is de schoolstrijd van de 19e eeuw watbetreft de rechtzinnige protestanten in volle omvang terug in de21e.
Robespierre contra artikel 23
Daarom zijn de bewegingen achter de schermen van de VVD nu zointeressant. We zien enerzijds de bewindsman zijn eigen centraletoetsing idee ernstig relativeren. Het zou nu ineens gaan om hetformuleren van een kennisbasis voor de bredehbo-bacheloropleidingen, net als al is gebeurd onder VanBijsterveldt voor de lerarenopleidingen. Daar kunnen CDA, CU en SGPtoch weinig tegenin willen brengen?
Die opleidingen te doen toetsen binnen de eigen, vrije curriculais toch geheel conform artikel 23GW? Maar de extra, mooie taak voorde HBO-raad bij het opstellen van die reeks van kennisbases, diezal niet zijn wat PVV en SP voor ogen zweefde bij het centraalopleggen van examens aan de HBO-studenten. Zij mikken juist op hetwegpoetsen van de rol van zulke koepels. Dus is zoiets toch teweinig Robespierre in hun revolutie tegen het AncienRégime van koepels en confessies.
De staatssecretaris ziet zich anderzijds geconfronteerd met eenneo-paarse houding in zijn eigen VVD. Daar willen woordvoerders hetCDA toontjes lager laten zingen, ook in onderwijsland, na de grotenederlaag van precies een jaar geleden. Want die partij is welgehalveerd, maar met haar politiek zeer geverseerde minister op hetpluche van OCW komt een echt liberaal beleid er nog steeds niet,lijken zij aan te voelen. Op allerlei punten moeten zijnoodgedwongen meedoen met het ‘kunduzen’ en dat leidt tot eenOCW-beleid dat meer lijkt op dat van een coalitie waarvoor VanBijsterveldt én Lubbers precies een jaar geleden al
Hoe dit te doorbreken als grootste regeringspartij als je in eenminderheidskabinet tracht te domineren? Door informele alliantieste sluiten met andere delen van de oppositie. En dus moedigensommigen in de VVD de SP en PVV aan op het punt van het HBO-beleideen harde lijn vast te houden tegen het CDA.Faites vos jeux! Rien na va plus…
