Rekenen: uit het hoofd of op papier?

Nieuws | de redactie
27 oktober 2011 | Op welke manier moet rekenen in het basisonderwijs aandacht krijgen. Momenteel ligt de focus op hoofdrekenen en handig rekenen, maar volgens de Leidse promovenda Marian Hickendorff kan dit ten koste gaan van het rekenen op papier.

Hickendorff denkt dat leerlingen vaak onvoldoende in staat zijnin te schatten wanneer ze veilig uit het hoofd kunnen rekenen, enwanneer ze beter pen en papier kunnen gebruiken. Dit is vooral eenprobleem voor de zwakkere rekenaars die daarmee hun achterstandverder vergroten.

“De aandacht voor rekenen op papier versterken, zowel hoe hetmoet als wanneer het verstandig is te doen”, is daarom het deviesvolgens Hickendorff. De veel gehoorde kritiek op ingewikkelde taalin rekenopgaven, met name in de Citotoets, wordt dan ook nietondersteund door onderzoek van Hickendorff.

Hoe rekenen basisschoolleerlingen?

Het rekenen op de basisschool is voer voor verhitte discussie.Enerzijds is het prestatieniveau van leerlingen uit groep 8 delaatste 20 jaar veranderd. Op sommige onderdelen presteren zijbeter. Op andere onderdelen zijn zij flink achteruitgegaan. Dieachteruitgang geldt voor optellen, aftrekken, vermenigvuldigen endelen. Anderzijds is ook aan de onderwijskant veel veranderd. Daarligt meer nadruk op begrip, inzicht en flexibiliteit en minder opde vaardigheid.

Voor de KNAW en OCW zijn deze veranderingen reden geweest om eenadviescommissie in te stellen, met daarin onder meer MarianHickendorff. ‘In ons rapport (2009) kwam geen overtuigend verschilnaar voren in leerlingprestaties tussen de traditionele en demoderne manier van rekenonderwijs’, verklaart ze.

Marian Hickendorff analyseerde samen met Cito hoebasisschoolleerlingen rekenen. Hickendorff: ‘Daarbij ben ik verdergegaan dan puur kijken naar de prestaties, of het antwoord goed offout is. Ik heb me ook gericht op de manier waarop leerlingen deopgaven uitrekenden: hun oplossingsstrategieën.’  Dat leverdegelijk het tweede doel op voor haar promotieonderzoek in deMethoden en Technieken van Psychologie. Welke statistische modellenzijn geschikt om dit soort complexe data te analyseren?

Grote verschillen tussen leerlingen

Marian Hickendorff ontdekte dat de achteruitgang in prestatiesbij vermenigvuldigen en delen deels verklaard kan worden door eenongunstige verschuiving in strategie. Deze verschuiving van rekenenop papier naar rekenen uit het hoofd is overigens vooral aanjongens toe te schrijven. Daarnaast blijft een zorgelijkeonverklaarde prestatiedaling over.

Vervolgonderzoek heeft uitgewezen dat er niet alleen groteverschillen zijn tussen leerlingen in hun keuze tussen rekenen uithet hoofd of op papier. Maar ook in hoeverre ze de meest geschiktestrategie kiezen. Ten slotte was er geen verschil in prestaties ofstrategiekeuze in groep 8 bij sommen met veel tekst, zelfs nietvoor taalzwakke leerlingen.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK