Zichtbare wetenschap

Nieuws | de redactie

2 november 2011 | Wetenschap heeft vaak een wat stoffig imago. Musea ook. En toch kunnen zij een belangrijke rol spelen in het zichtbaar en aantrekkelijk maken van het werk van onderzoekers, betoogt Eva Teuling. “De Britten hebben een hele goede methode gevonden om het publiek voor wetenschap te interesseren: door het écht zichtbaar te maken.”

“Wetenschappers worden nog te vaak gezien als stoffige nerds,die zich begeven in saaie gebouwen met laboratoria zonder ramen.Een aantal van hen probeert van dat imago af te komen, doorpublieke optredens in TV-programma’s, publiekslezingen enwetenschapsfestivals. Maar ook in (natuurhistorische) musea zijn erlegio mogelijkheden voor het populariseren van wetenschap. Alsmusea verder gaan dan het laten zien van opgezette beesten en oudeapparaten en ruimte maken voor échte wetenschap, kun je alsbezoeker werkelijk iets leren.

Eerder dit jaar was ik in Londen, om een kijkje te nemen bij eenaantal internationaal toonaangevende wetenschapsmusea. De Brittenhebben een hele goede methode gevonden om het publiek voorwetenschap te interesseren: door het écht zichtbaar te maken. Nietdoor persberichten te schrijven over het onderzoek enwetenschappers uit te nodigen voor tv-programma’s en festivals waarze hun verhaal kunnen doen, maar door bezoekers van een museum meete laten kijken over de schouders van de onderzoekers, in hetlaboratorium. Niet door filmpjes, maar door een glazen wand.

Een prachtig voorbeeld hiervan is het Darwin Center in het NaturalHistory Museum dat bekend is van de dinosaurussen. Het DarwinCenter is een onderzoekslaboratorium, waar biologen op plantjes enbeestjes verzamelen, en daarnaast met behulp van moderne techniekenals DNA-sequencing de evolutie van al deze levende organismenonderzoeken. Maar naast onderzoekslaboratorium is het Darwin Centerook een onderdeel van het Natural History Museum.

Het bijgebouw, bijgenaamd de “cocoon”,  is een soort ei-achtige structuur, waarin jeals bezoeker langzaam afdaalt van boven naar beneden en onderwegvan alles te weten komt over het onderzoek in het Darwin Center.Vier “virtuele” onderzoekers – die ook echt voor het instituutwerken – nemen je aan de hand mee langs veldexpedities,preparatiemethoden en uiteindelijk ook DNA-sequencing. Er zijnfilmpjes, spelletjes, je kunt zelf “virtuele” watermonstersbestuderen en nog veel meer.

Op verschillende plekken in de cocoon kun je door glazen wandennaar binnen kijken bij het onderzoek. Je ziet de enormeherbarium-collectie in rijen met boekenkasten. Je ziet deonderzoekers aan het werk met hun witte labjassen en blauwehandschoenen. Je ziet ze buisjes in rekjes zetten, uit centrifugeshalen en rare machines gebruiken. Op andere plekken zie je zeachter de microscoop en de computer zitten. Maar je staat nietzodanig in de weg dat de onderzoekers hun werk niet kunnendoen.

Ook in het BlizardInstitute van Queen Mary University is een Science Center inhet onderzoekslaboratorium aanwezig, het Centre of the Cell. Inhet hoge laboratorium hangt een knaloranje structuur die het12-cellig stadium van een embryo moet voorstellen. Vanuit deloopbrug naar dit Science Center kijk je, meters lager, op deonderzoekers, en kun je zien waar ze mee bezig zijn. In het Centreof the Cell krijgen bezoekers allerlei filmpjes te zien en kunnenze spelletjes spelen die gebaseerd zijn op het dagelijkse onderzoekvan het Instituut. Centre of the Cell krijgt veel groepenscholieren op bezoek die zo geïnspireerd kunnen raken om ookwetenschapper te worden.

En het allermooiste: deze musea zijn gratis. Altijd, vooriedereen. De bezoeker ziet niet een stoffig laboratorium, maarprachtig ontworpen gebouwen waar mensen werken die het leuk vindenom anderen te vertellen waar ze mee bezig zijn. Zo kan iedereen eenmooi beeld krijgen van de wetenschapper op zijn werkplek. InNederland worden dergelijke projecten in musea ook steedsgebruikelijker, zoals Live Science in Naturalis, waarbij bezoekershet prepareren van dieren echt “live” kunnen meemaken. Laten wevooral doorgaan met het modernisren van de musea en metactiviteiten waarbij onderzoekers echt zichtbaar worden. Het istijd voor zichtbare wetenschap!”