Zonder kennis weinig kassa

Nieuws | de redactie
6 december 2011 | Regisseren moet je leren. HO-instellingen zijn vaak niet zo goed in strategisch samenwerken en profiel ontwikkelen. Regie-experts Douwe Breimer (oud-rector Leiden) en Hans Corstjens (Platform Bèta Techniek) gaven onthullend bijles op het Nationaal Hoger Onderwijs Congres.

Breimer heeft commissies ter voorbereiding van de sectorplannenvoor de chemie en de natuurkunde van de KNAW en de universiteitenvoorgezeten. Zijn groep gaat nu ook de concrete realisaties daarvanvolgen en monitoren, onder de fraaie naam ‘Breimer+’. Zijn eersteles voor grote veranderingsoperaties als de implementatie van’Veerman’ is:  “De sector moet zelf het initiatief nemen. Zegtegen de minister: wij moeten nu wat doen.”

Leiden in last

Als men afwacht tot anderen – als OCW, de Kamer of hetbedrijfsleven – gaan ingrijpen en sturen dan is ‘Leiden in last’.Wees er zelf bij, is zijn indringende boodschap,  ook bijbeladen begrippen en pijnlijke operaties als ‘taakverdeling’.Corstjens valt dit voluit bij: “Het beleid van overheden is nietautonoom. Het weerspiegelt de behoeften die leven of opspelen in demaatschappij. Laat u dus niet van bovenaf opleggen wat u moet doen!Maak zelf de keuzes.”

Wat de bèta’s, chemie en natuurkunde – en bijvoorbeeld ook dekunstopleidingen met ‘Dijkgraaf’ – hebben gedaan vereist moed eneen stevige gezamenlijke regie. Corstjens wees er op dat dienoodzakelijk is “omdat een ‘opting out’ gedrag van individueleinstellingen niet mogelijk gemaakt moet worden, als je zelf dekeuzes maakt als sector. Dat ondermijnt alles wat je met elkaarafspreekt.” Alleen al daarvoor is een ‘centrale oppasser’ wenselijkom het veranderproces goed te doen verlopen.

Het huidige HBO en WO zullen dat moeilijk vinden, erkendeBreimer. Het bestel is gebouwd op groei, op meer geld van OCW ‘doormeer aanbod in de markt te zetten’. De komende profilering zalmoeten inhouden dat men kiest voor het aanbod dat men echt wil enmoet doen, maar ook wat niet, wat niet meer. “Kies daaromallereerst voor een regionale en oriëntatie. Kijk om je heen.”

Blik op de regio

Breimer waarschuwde dat CvB’s vanwegede gewenste groei vaninkomsten zich “te veel gaan richten op een maatschappelijkondernemerschap in plaats van op wat goed is voor de regio en opwat deze allereerst van een instelling vraagt. Dat zal leiden toteen breed aanbod die men samen in de regionale context ontwikkeld,met enkele pieken. Soms ook internationaal, er zijn altijduitzonderingen met grote uitstraling.”

Corstjens onderstreepte dat de discussie in deze zin nognauwelijks gevoerd is en dat de tijd dringt voor het HO. Menredeneert nog sterk vanuit het ‘huidige assortiment’ enfinanciering via volumes. Hij wees op Leiden, waar de hogeschoolhet laboratoriumonderwijs bewust in stand wilde houden, ook al wasdat strikt financieel niet erg aantrekkelijk. Die keuze maakt hetHBO nu een belangrijke partner in het Bio Science Park met LUMC,bedrijven en de universiteit. “Men had de behoefte in de regio, deomgeving goed ingeschat en zo is dit zeer succesvol geworden.”

Breimer raadt het HBO daarom aan het regionale VO op te zoeken.”Daar komen uw studenten vandaan, zij zijn uw instroom! Zorg datzij u leren kennen en biedt hen een brede bachelor om zich teontplooien.”

Niet alle profielen lukken

Universiteiten moeten net als het HBO zich vooral “weinig utopieveroorloven bij hun profilering. Zorg voor concrete, goeddoordachte modellen om te implementeren wat je wilt realiseren. Enook dan is realisme vereist”, zegt Corstjens. “Allerlei profielendie men nu kiest, die zullen niet lukken. Dat is nu eenmaal zo. Vande Centres of Expertise voor HBO-techniek hoop ik dat twee van dedrie in elk geval een succes worden. Je moet dat ook tijd gunnen opte bloeien. We zien dat bij het HBO-onderzoek. Een goedeimplementatie en vertaalslag naar het onderwijs, daar gaat 10 jaaroverheen. Dat is ook wel zo verstandig, denk ik.”

Regie is zeker essentieel bij de verbinding van de 9 topsectorenmet het WO en HBO. Corstjens trekt inmiddels aan de Human CapitalAgenda’s die voor deze sectoren onmisbaar zijn gebleken. Breimerbouwde mee aan de start van de sector Life Sciences. Hij verteldebeeldend over de sfeer die daar heerste.

“Mijn ‘boegbeeld’ van de topsector begon goed gemutst met demededeling: ‘we gaan hier kennis-kunde-kassa echt aan elkaarverbinden. Dit keer beginnen we wel met ‘kassa’!’ Aha, die kantgaat het op, dacht ik toen. Daarop heb ik naar voor gebracht, datmij die invalshoek prima leek. ‘Maar weet wel dat als de kennis aanmijn kant niet op orde is, die kassa bij jou niet rinkelt’.”Volgens Breimer zullen hoger onderwijs en topsectoren elkaar watdit betreft nog beter moeten leren vinden en begrijpen bij deafstemming van activiteiten en initiatieven.

Veel lectoren niet op hun plek

Bij het leggen van verbindingen met de activiteiten van detopsectoren, ook wat betreft het onderzoek kent het HBO een forsprobleem, analyseert Corstjens. Men heeft veel lectoren “niet opbasis van doordachte strategische redenen geïnstalleerd. Verdelenderechtvaardigheid binnen de hogeschool was leidend.”

“Daardoor passen nu nogal wat lectoren eigenlijk niet bij hetactuele profiel van hun hogeschool. In hun omgeving en binnen deonderwijszwaartepunten van hun hogeschool hebben ze dan gewoonweinig kansen.” De kassa’s van de topgebieden zullen daar niet zorinkelen, lijkt het. Ook hier is dus enige regienodig.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK