Investering in kennis daalt harder dan gedacht

Nieuws | de redactie
2 februari 2012 | Kabinet en wetenschap staan recht tegenover elkaar. Terwijl minister Verhagen meldt dat hij voor veel extra geld gaat zorgen, komt het Rathenau Instituut met pijnlijke cijfers. “Opgeteld besteden de ministeries in 2016 nog 4,4 miljard euro" aan onderzoek. "Een daling van 700 miljoen ten opzichte van 2010.”

“Het Rijk gaat in de periode 2012-2016 veel minder uitgeven aanwetenschappelijk onderzoek”, waarschuwt hetRathenau-rapport. De berekeningen kijken naar alle uitgavenvanuit ministeries en daaraan verbonden organen eninstellingen.

Zo noteert Rathenau over VWS: “Het ministerie van VWS halveertde bijdrage aan ZonMw, een belangrijke financier van deuniversitaire medische centra.” OCW zit ook op de weg omlaag:”Deels doordat TNO onder het ministerie van EL&I komt tevallen, maar ook hier door het aflopen van FES-projecten (ongeveer€ 100 miljoen), de tijdelijke regeling regeling ‘kenniswerkers’ eneen korting op talentprogramma’s bij NWO met ongeveer € 40miljoen.”

Vergelijkbare patronen zijn bij andere ministeries te zien. “Hetonderzoeksbudget van het ministerie van Infrastructuur en Milieudaalt van 138 miljoen in 2010 naar 58 miljoen in 2016. Dat komtdoordat er geld wordt overgeheveld naar het ministerie vanEL&I, maar ook doordat er gekort wordt op projecten op hetgebied van verkeer en waterstaat en van milieu en er projectenaflopen zoals op het gebied van water.”

Omlaag naar 0,69% BBP

Het totale bedrag voor onderzoek aan universiteiten stijgtlicht: naar verwachting gaat de eerste geldstroom van ruim 2,3miljard dit jaar naar ruim 2,4 miljard in 2016. Toch is er sprakevan een aanzienlijke daling: ook als BBP-percentage dalen deoverheidsuitgaven voor onderzoek tot naar schatting 0,69% in 2016.De al eerder ingeschatte daling blijkt nu bij nadere berekening noggroter dan bij eenzelfde inventarisatie in 2011. DieRathenau-inventarisatie was gebaseerd op cijfers van de ministerieswaarin de gevolgen van het Regeerakkoord nog niet volledig warenopgenomen.

De daling komt dus niet vanwege de universiteiten, maar door hetaflopen van onderzoeksprogramma’s en door bezuinigingen opinstituten voor toegepast onderzoek. Dus precies de ‘kennis, kunde,kassa’ instituties waar het kabinet nadrukkelijk op zegt te willensturen en stimuleren.

Ruimtevaart, energie, agrofood

Een deel van de teruggang gecompenseerd door belastingvoordelenvoor bedrijven die in innovatie investeren. Minister Verhagenschreef  de Kamer recent expressis verbis dat de rekensommenvan de VSNU daarom niet deugen: “Ten eerste heeft de VSNU de inverband met de crisis eenmalig sterk opgehoogde middelen van deFES-begroting van 2009 tot en met 2012 vergeleken met de begrotingvan 2015. Daar vallen de begrotingen voor de jaren 2009 en 2010onder, die in verband met crisismaatregelen verhoogd waren door hetnaar voren halen van middelen die voor latere jaren warenbegroot.

Daarnaast stelt de VSNU uitgaven uit het FES-domein kennis eninnovatie gelijk aan investeringen in kennis en onderzoek. Eensubstantieel deel van de investeringen kwam echter ten goede aanprojecten op onderwijsgebied. De werkelijke verlaging van de FES-middelen in2015 bedraagt daarmee niet 500 miljoen euro maar circa 240 miljoeneuro.”

Toch is ook met inachtenming van het betoog van de minister detotale daling sterker dan eerder verwacht, zo concludeert hetRathenau Instituut. Bij het ministerie van EL&I gaat in 2016 50miljoen minder naar landbouwkundig onderzoek. Het overige budgetvan EL&I daalt eveneens, van 698 nu naar 402 miljoen in 2016.Hierin zitten onder meer bezuinigingen verwerkt op TNO (35miljoen), ECN (30 miljoen) en NLR, het Nationaal Lucht- enRuimtevaartlaboratorium (11 miljoen).

Dit staat nog los van de beëindiging van  de FES-gelden eninnovatieprogramma’s. Het kabinet streeft ernaar deze bezuinigingente laten opvangen door bedrijven, met een extra belastingvoordeelvan 500 miljoen vanaf 2014.

Het volledige rapport is hier te vinden. 


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK