Krimp raakt heel het onderwijs
In een opiniestuk wijst Dresscher er op dat de krimp niet meergezien kan worden als een beperkt vraagstuk dat in enkele periferedelen van het land gaat spelen. Het raakt al op korte termijn zowelde arbeidsmarkt als de kwaliteit van de onderwijsinfrastructuur enhet aanbod van onderwijs. “In sommige dorpen verdwijnen helescholen omdat de gemeenschap is vergrijsd en de omgeving ontvolkt.Maar zelfs na een herschikking blijven veel scholen over die quaomvang maar net groot genoeg zijn om overeind teblijven.”
Die bredere benadering is ook elders in het onderwijs aan deorde. Om goed en voldoende onderwijs te kunnen blijven aanbieden,wordt samenwerking tussen instellingen wezenlijk, maar deregelgeving biedt weinig ruimte. Minister
De Hanzehogeschool heeft in dit verband een
U leest hier de bijdrage van Dresscher en zijn oproep aan hetkabinet op dit terrein tot een bredere visie gericht op de langeretermijn van de kwaliteit van het onderwijs als wezenlijke publiekevoorziening te komen.
1000 scholen op de rand
“Komend weekeinde verschijnt in het Onderwijsblad eenuitgebreide analyse van de krimp. Daaruit blijkt dat de krimp hetbasisonderwijs de komende jaren 300 miljoen euro kost. Het was totvoor kort het probleem van de dunbevolkte buitengebieden; inmiddelskampen basisscholen in 326 van de 430 gemeenten met teruglopendeleerlingenaantallen.
Tussen nu en 2015 neemt het aantal basisschoolleerlingen met 67duizend kinderen af. Daarna vlakt het wat af, maar op basis vanCBS-cijfers concludeert het Onderwijsblad dat debasisschoolpopulatie in de periode 2016-2020 met nog eens 30duizend kinderen afneemt. Het aantal scholen dat op eenleerlingenaantal zit dat sluiting rechtvaardigt, is nu al opgelopentot duizend. Dat aantal zal de komende jaren oplopen.
Natuurlijk beseffen we ook bij de Algemene Onderwijsbond dathier sprake is van een demografisch feit. Ook vinden we het logischdat de subsidie wordt gekoppeld aan het aantal scholieren. Ditleidt nu al tot pijnlijke keuzes: schoolkinderen zien hun jufverdwijnen omdat de school haar niet meer kan betalen. In sommigedorpen verdwijnen hele scholen omdat de gemeenschap is vergrijsd ende omgeving ontvolkt. Maar zelfs na een herschikking blijven veelscholen over die qua omvang maar net groot genoeg zijn om overeindte blijven.
Ontwrichting arbeidsmarkt dreigt
Onlangs vertelde minister Van Bijsterveldt aan de Kamer dat veelmensen die hun baan kwijt raken in het onderwijs snel elders eenbetrekking hebben. Bij de AOb betwijfelen we of het onderwijs dekomende jaren 3300 werkzoekenden kan opvangen en vrezen degevolgen: veel scholen die nu in de problemen zijn, hebben duurouder personeel dat ze in dienst houden ten koste van de jongereleerkracht die uit het onderwijs verdwijnt.
Het wordt veel erger als daar nog eens duizenden werkzoekendenbovenop komen omdat het kabinet-Rutte volhardt in de wens 300miljoen euro te bezuinigen op het passend onderwijs. Dat kostscholen in totaal nog eens 6000 formatieplaatsen.
Los van het feit dat de bezuiniging indruist tegen de wenstoponderwijs aan te bieden in Nederland, ontwricht deze regeringwillens en wetens de arbeidsmarkt. De coalitie roept dat het wordtgedwongen door de economische situatie, maar dat is eenvoudigwegniet waar: het geld is gewoon voorhanden, maar staat gereserveerdvoor prestatiebeloning.
Al anderhalf jaar roept de AOb het kabinet op deze post in tezetten om een ramp af te wenden in het passend onderwijs. Alanderhalf jaar wordt die wens genegeerd. Argumenten die het nut vande hele operatie in twijfel trekken, worden stelselmatig terzijdegeschoven. Maar er komt nu toch een heel ander probleem om de hoekkijken: er moet gereorganiseerd worden en instellingen moetenproberen zichzelf staande te houden. En buiten de school woedt decrisis minstens even hard. In zo’n klimaat vindt niemand het gekdat een kabinet bepaalde ambities even in de koelkast zet:baanbehoud is in tijden van crisis belangrijker dan een hobby vande VVD.
Geen gok nu in crisisfase
De coalitie liep in het regeerakkoord vooruit op het welslagenvan de proef en reserveert er aan het einde van de rit 250 miljoenvoor. Dan toon je een gebrek aan realiteitszin: waarom zou eenNederlandse proef slagen waar alle andere experimentenmislukten?
Een gesloten proef waarvan niet de verwachtingen maar deconclusies leidend zijn, dat vinden we prima. Alleen: niet nu. Intijden van crisis waag je zo’n gok niet. Het gaat om kwaliteit vanonderwijs, het gaat om banen van mensen in onzekere tijden. Daarmoet je niet lichtvoetig over doen.
Nu geld blijven pompen in een omstreden proef met prestatieloondruist in tegen het landsbelang. Daarom is niet minister VanBijsterveldt maar premier Rutte aan zet: hij moet zich wat minderVVD’er en wat meer staatsman tonen door er voor te kiezen dat zoveel mogelijk mensen aan het werk blijven.
Temeer omdat het kabinet het onderwijs op deze manier met eenprobleem opzadelt voor de nabije toekomst. Vooral de ouderedocenten blijven aan het werk, en die gaan nog steeds met pensioen.Tegen de tijd dat die afzwaaien, zijn de ontslagen jonge collega’swat anders gaan doen. Of ze hebben een enorme kennisachterstand.Dat lijkt me een zeer ongewenst neveneffect.
Walter Dresscher, voorzitter van de AlgemeneOnderwijsbond
