Doelmatig HO mag breder

Nieuws | de redactie
29 juni 2012 | Een HBO-master mag voortaan alleen ontstaan als er niet ook een WO-master op hetzelfde terrein bestaat. Bredere opleidingen en scherper profiel worden door OCW bevorderd in nieuw ‘doelmatigheidsbeleid’ voor het WO en HBO aanbod. En de arbeidsmarktvraag gaat domineren.

Staatssecretaris Zijlstra wilde een beter inzicht in welkeHO-aanbod van welke aard waar wenselijk en nuttig zou zijn. Zijnnieuwe beleidsregel op dat terrein verscherpt de voorwaarden enverruimt kansen voor verbreding van HO-aanbod.

“Door de Tweede Kamer is regelmatig gewezen op het belang vandergelijk beleid. Het gaat daarbij niet alleen om demacrodoelmatigheid van nieuwe opleidingen, ook een opschoning vanhet bestaande aanbod is aan de orde. Daarbij is onder andere eenontwikkeling naar meer brede opleidingen een aandachtspunt.”

Transparanter aanbod gewenst

“Aan de zijde van de werkgeversverenigingen en studenten istevens behoefte aan een minder omvangrijk en transparanter aanbod.Instellingen staan positief tegenover deze behoeften.Tegelijkertijd wijzen ze er wel op dat het van belang is om eigenbeleidsruimte in het starten van nieuwe opleidingen te hebben en inte kunnen spelen op de behoefte van de arbeidsmarkt en demaatschappij. Voor universiteiten geldt dat de verbondenheid metonderzoek een remmende werking heeft op de ontwikkeling van nieuwopleidingenaanbod. Een onderzoeksinfrastructuur is immers nietzomaar opgebouwd,” schrijft hij de Kamer.

Het gaat hem om twee centrale oogmerken: “1. Meer flexibiliteitten behoeve van de aanpassing/vernieuwing en verbreding vanbestaande opleidingen.
2. Restrictief ten aanzien van nieuwe opleidingen en nieuwevestigingsplaatsen, met aandacht voor het profiel van de instellingen de behoefte op de arbeidsmarkt.”

Verbreding in het kader van ‘Veerman’ krijgt meer ruimte. Menmag zelfs na drie jaar op zijn schreden terugkeren, zonder dat menlicenties kwijtraakt. “Instellingen kunnen opleidingen samenvoegentot brede opleidingen waarbij de ruimte wordt geboden na 3 jaareventueel terug te vallen op de oorspronkelijke smallereopleidingen. Binnen de brede opleidingen kan specialisatie wordenaangebracht door minors, majors en afstudeerrichtingen. Bovendienis er binnen brede opleidingen meer ruimte voor aanpassing ofinnovatie van curricula. Verder wordt aan de instelling demogelijkheid geboden om een samenhangend plan voor aanpassing vanmeerdere opleidingen tegelijk in te dienen.”

Minder overheidssturing

De overheidsvisie zal voortaan een stuk minder sturend zijn voorde invulling van het bestel. “Om die reden is in demacrodoelmatigheidstoetsing de vraag vanuit werkgevers/beroepspraktijk (waaronder ook de wetenschap) centraler komen testaan. Het overheidsbeleid als uitgangspunt voor nieuw aanbod isminder prominent dan in de eerdere beleidsregel. Hoewel de overheidmet haar beleid probeert aan te sluiten op de maatschappelijkebehoefte, werd dit overheidsbeleid in de vorigemacrodoelmatigheidstoetsing als te dominant ervaren.”

En voor wie dat nog niet begreep formuleert OCW het nog eenspregnant: “Voor het starten van een nieuwe opleiding dieneninstellingen aan te tonen dat er een maatschappelijke,wetenschappelijke en/of arbeidsmarkt behoefte is. De human capitalagenda’s van de topsectoren kunnen hiervoor worden gebruikt.”

Differentiatie krijgt daarbij ook in concreto meer ruimte enwordt ook meer nadrukkelijk gericht op de vraag. “Hoewel debasiscriteria voor alle opleidingen hetzelfde zijn, kan peropleidingssoort een nadere inkleuring gegeven worden aan debasiscriteria. Door dit in de beleidsregel te expliciteren wordtdeze weging, die nu vaak impliciet gemaakt wordt bij beoordelingen,geëxpliciteerd. Dit leidt tot meer transparantie in de beoordelingen kan bijdragen aan de beleidsdoelstelling van meer differentiatiein het onderwijsaanbod. Zo zal de arbeidsmarktrelevantie bijassociate-degreeprogramma’s bijvoorbeeld zwaarder wegen dan bij eenwo-bachelor.”

HBO-master alleen als aanvulling

Het HBO moet daarbij niet denken, dat het een eigen profiel enkwaliteitsbenadering al te ver zou kunnen strekken. Eenprofessionele masteropleiding blijkt nog steeds geen eigen aard ofinhoud te kunnen krijgen, maar slechts als remplacant van eenontbrekend WO-aanbod te mogen ontstaan.

Dit formuleert de bewindsman als volgt: “Voor dehbo-masteropleidingen zijn daarom nieuwe criteria geformuleerd.Deze opleiding wordt volgens de reguliere procedure beoordeeld, metde aanvulling dat deze master moet aansluiten bij een van deprioritaire gebieden van de overheid. Na wetswijziging (zie hierna)is beoogd dat de driejarige trajecten voor vwo’ers aan eenprioritair gebied gelijk worden gesteld.

De hbo-masteropleidingen dienen aanvullend te zijn op hetbestaand master aanbod en worden ook als zodanig beoordeeld. Ditbetekent dat zij niet een behoefte kunnen vervullen die reeds dooreen andere master (hbo dan wel wo) wordt vervuld. Dit geldt voorzowel de hbo-masters als de wo-masters.”

“Of de hbo-masteropleiding inspeelt op een prioritair gebiedmoet blijken uit beleidsstukken van de rijksoverheid. Voorbeeldenvan prioritaire gebieden zijn de economische topsectoren (zie humancapital agenda’s), zorg en onderwijs. Indien de driejarigehbo-bacheloropleiding wettelijk mogelijk wordt, dan zullenhbo-masteropleidingen die daarop aansluiten worden gelijkgesteldaan een prioritair gebied, mits ook inhoudelijk gezien behoefte aaneen dergelijke opleiding bestaat.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK