Waterdamp in sterrenwieg
Deze ontdekking kon worden gedaan doordat kosmische deeltjes eenonverwacht belangrijke rol blijken te spelen in de verdamping vanwater vanuit ijs.
Sterren vormen zich in koude, donkere wolken van gas en stofdie alle ingrediënten bevatten om een zonnestelsel als het onze tevormen.
Water, essentieel voor leven op aarde, is eerderwaargenomen in de vorm van waterdamp en in de vorm van ijs opminuscule stofdeeltjes in gebieden van stervorming en opproto-planetaire schijven waarin nieuwe planeten gevormd worden.Herschel/HIFI heeft nu voor de allereerste keer waterdampwaargenomen in een gas- en stofwolk die op het punt staat ineen testorten.
Drie miljoen aardse oceanen
Het gaat om een gaswolk in het sterrenbeeld Taurus, bekendals Lynds 1544. De waterdamp is vrijgemaakt doorhoogenergetische kosmische deeltjes die door het heelal en de wolkschieten, en het reservoir is gigantisch. “Om zoveel waterdamp teproduceren in deze ijzig koude wolk, moeten er 3 miljoen aardseoceanen aan ijs aanwezig zijn,” zegt Paola Caselli van deUniversiteit van Leeds, leider van het onderzoeksprogramma.
“Vóór deze waarnemingen van HIFI dachten we dat al hetwater in de vorm van ijs aanwezig zou zijn, omdat deze wolken eentemperatuur hebben van slechts 10 graden boven het absolutenulpunt. Maar nu moeten we onze kennis van chemische processen indit soort wolken herzien en, belangrijker nog, onze kennis van derol van kosmische deeltjes.”
Zelfs stroomrichting van water gevonden
“Omdat HIFI in staat is zeer specifieke details waar tenemen, hebben we bovendien kunnen vaststellen dat het water in dezewolk naar de kern van de wolk aan het stromen is,” zegt Floris vander Tak van SRON Netherlands Institute for Space Research en hetKapteyn Instituut in Groningen.
“Dat is een sterke aanwijzing dat de ineenstorting netbegonnen is. Er is genoeg materiaal om een ster als onze zon telaten ontstaan uit het invallende gas en stof. Dat betekent dat erwaarschijnlijk ook een planetenstelsel gevormd wordt.”
“Een gedeelte van het water dat we nu zien in Lynds 1544 zalworden gebruikt bij de vorming van de nieuwe ster. De rest komt ineen schijf rond de ster terecht, als reservoir voor de vorming vanplaneten. Dankzij Herschel en HIFI kunnen we nu het “waterspoor”volgen, van een moleculaire wolk in het interstellaire medium, viahet stervormingsproces, tot een planeet als onze aarde waar wateressentieel is voor leven,” onderstreept de gelauwerde astronoomEwine van Dishoeck uit Leiden.
