Talentverlies door selectie
“Het aantal studies met selectie aan de poort is verdubbeld tot maar liefst 74 opleidingen, bleek onlangs uit onderzoek van NRC (25 januari). Veel opleidingen gebruiken een sluiproute: eerst stellen ze een studentenstop in met een numerus fixus, vervolgens voeren ze selectie aan de poort in.
Matching aan de poort
Deze trend naar selectie is het gevolg van politieke besluiten. Oud-staatssecretaris Halbe Zijlstra wilde opleidingen via prestatieafspraken aansporen tot minder uitval en meer ‘studiesucces’, waarbij bijvoorbeeld 80 procent van de studenten binnen vier jaar moet afstuderen. Minister Bussemaker zet deze lijn door. Gevolg is dat steeds meer opleidingen strenger gaan selecteren.
Maar selectie aan de poort is omstreden, dat bleek ook in het gesprek met de faculteitschefs van de vier grote lerarenopleidingen in het HBO op ScienceGuide. Welke criteria worden gehanteerd? Eindexamencijfers zeggen weinig over de kwaliteit van een toekomstig student. Sociale vaardigheden geven een beperkt beeld. Een motivatiebrief kan met hulp van anderen worden geschreven.
Het blijkt buitengewoon lastig om vooraf te bepalen of een student geschikt is voor een opleiding. Uit onderzoek blijkt dat talent verloren gaat, omdat studenten nog geen goed beeld hebben van de opleiding. Motivatie en kwaliteit ontwikkelen zich veelal tijdens de studie. Met selectie aan de poort wordt daaraan voorbijgegaan.
In plaats van selectie aan de poort, pleiten wij daarom voor ‘matching aan de poort’. Die lijn kiezen die lerarenfaculteiten ook, met goede reden. Matching bestaat uit het voeren van één of meerdere gesprekken waarbij de student wordt voorgelicht over de opleiding. Het gros van de studenten zal op grond hiervan beslissen om wel of niet aan een opleiding te beginnen. Omdat geen sprake is van harde selectie, wordt voorkomen dat een gemotiveerde student onnodig de deur wordt gewezen.
Alternatieven in werking
Verschillende instellingen doen experimenten met matching. Uit recent onderzoek van ResearchNed blijkt dat studenten die goed geïnformeerd zijn over hun studie, minder snel uitvallen.
Ook de zogenaamde ‘studiebijsluiter’ werkt goed als alternatief voor selectie aan de poort. Hierin staat informatie over perspectieven na de opleiding, hoe lang het duurt voordat je een baan vindt en de mate waarin een studie wordt gewaardeerd. Dit draagt bij aan eerlijke en transparante voorlichting. Studenten maken een bewustere studiekeuze.
Door bezuinigingen en prestatieafspraken gaan steeds meer opleidingen over tot selectie aan de poort. Gevolg is een afnemende toegankelijkheid en een waardedaling van het VO-diploma. Wij willen niet dat opleidingen studenten gaan weren, omdat er wordt bezuinigd of omdat instellingen een ‘hoger rendement’ willen halen.
Talent niet buiten de boot
Wij willen dat jongeren met het juiste diploma de kans krijgen om hoger onderwijs te volgen. Uiteraard moeten hoge eisen worden gesteld tijdens de opleiding. Maar dat is iets anders dan studenten op onduidelijke gronden bij de ingang afwijzen.
Minister Bussemaker moet voorkomen dat talenten onnodig buiten de boot vallen. Het is onaanvaardbaar dat steeds meer opleidingen via de sluiproute van een numerus fixus studenten selecteren. De minister kan beter kiezen voor goede voorlichting via matchingsgesprekken en voor uitstekende opleidingen waar het maximale uit elke student wordt gehaald. Daar zijn niet alleen studenten bij gebaat, maar ook Nederland als kennisland.”
Jasper van Dijk, Tweede Kamerlid SP
Thijs van Reekum, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO)
