Kennis is democratie
Iedere dag worden er wereldwijd wetenschappers met de dood bedreigd, vanwege hun gedachtegoed en positie in de maatschappij. In Irak zijn er sinds 2003 al 1500 wetenschappers omgekomen.
Bedreigde wetenschap
Op donderdag 28 maart hield de KNAW samen met UAF een bijeenkomst onder de titel ‘Bedreigde wetenschap’. Sinds 2009 heeft de Stichting voor Vluchtelingen-studenten het UAF in samenwerking met de KNAW een programma opgebouwd om naast studenten ook gevluchte wetenschappers de mogelijkheid te bieden om in Nederland onderzoek te doen.
Onderwijl hebben 26 gevluchte wetenschappers tijdelijk een onderzoekplaats aangeboden gekregen, zodat ze in veiligheid hier hun werk kunnen doen. Om veiligheidsredenen kunnen deze wetenschappers niet in de openbaarheid treden, omdat ze in het land van herkomst vervolgt worden.
Nederland moet deur open zetten
Hans Clevers de voorzitter van de KNAW benadrukte dat Nederlandse universiteiten hun deuren wagenwijd moeten openzetten voor deze verboden wetenschappen: “Wetenschappers moeten in vrijheid kunnen werken, en kunnen samenwerken. Zonder politieke instructies en geheime agenda’s, zonder dat hun rechten als individu worden bedreigd. Het is daarom goed en logisch dat landen als Nederland de deur wijd open zetten voor bedreigde wetenschappers.”
Ruud Lubbers de voorzitter van het UAF plaatste wel kanttekeningen: “De Nederlandse overheid en veiligheidsdiensten zijn nog wel eens van mening dat wanneer een vluchtende onderzoeker naar Nederland komt om die dan ook in een laboratorium te laten werken. Ze zeggen dan al snel: In geval van twijfel, zeg nee. Wij als UAF zijn echter niet naïef, maar willen waakzaam solidair zijn met vervolgde wetenschappers”
De directeur van de KNAW Mardjan Seighali liet weten dat we juist ook solidair moeten zijn met wetenschappers die opereren in landen met bedenkelijke regimes. “Wij pleiten er niet voor om weg te kijken, het blijft belangrijk om met deze mensen in contact te blijven. Dat is ook voor die samenleving belangrijk, wetenschap zorgt toch altijd voor kritisch nadenken, in regimes is dat essentieel, daarom moeten wij ze ook ondersteunen, want kennis is democratie.”
Stille diplomatie is effectiever
In de afsluitende paneldiscussie werd de vraag opgeworpen is het wel verstandig om te spreken van verboden wetenschappen? George Miley heeft als Lid van de International Astronomical Union gemerkt dat stille diplomatie veel effectiever is.
“De mensen die uit die landen komen en hier het label ‘verboden wetenschaper’ krijgen, voor hen is het vrijwel onmogelijk geworden om terug te keren naar het land van herkomst, omdat ze hier kennelijk ‘verboden wetenschappen’ hebben kunnen doen. Daarom zie ik veel meer in stille diplomatie in plaats van deze labels te gebruiken.”
Afsluitend sprak Jet Bussemaker de zaal toe: “Kennis is macht, maar in sommige landen haat de macht kennis. Het is daarom heel belangrijk dat deze wetenschappers worden ondersteund door de KNAW samen met het UAF. We kunnen heel veel van deze onderzoekers leren, door de passie en het doorzettingsvermogen. Zoals Ruud Lubbers zegt, vluchtelingen zijn geen zielige mensen, ze zijn juist krachtig omdat ze het aangedurfd hebben om uit de misère te vertrekken om ergens anders een toekomst op te bouwen”.
