De Dr. Phil van de kennis
“Het is soms echt relatietherapie, u herkent dingen misschien wel van thuis. De wetenschap zegt tot de politiek: ‘je luistert niet! Je moet ook wel de tijd willen nemen voor ons, aan de relatie moet je willen werken hè’. De politiek zucht en zegt tegen de wetenschap: ‘je bent zo eigenwijs! Ik wil best luisteren, maar verwacht ook wat empathie, het is allemaal zó complex. Snap dat nou.’”
Technocratisch beleid schiet tekort
Die complexe relatie ziet ook staatssecretaris Sander Dekker. Hij stelt dat politici moeten inzien dat wetenschap niet alles met een formule of theorie kan oplossen. “Technocratisch beleid, gebaseerd op kale feiten en wiskundige formules, schiet tekort als er conflicterende belangen spelen.”
Tegelijkertijd moeten wetenschappers zich bewust zijn van hun rol in het politieke spel. “Van hen mag je wetenschappelijk verantwoord werk eisen, met empirische onderbouwing, toetsbare hypothesen en voorzichtige voorspellingen, liefst met een indicatie van onzekerheidsmarges.”
Een lesbische relatie
Gerdi Verbeet op haar beurt schetste het spanningsveld tussen beide partijen als een soort lesbische relatie waar ze erg aan werken.” Volgens de nieuwe Rathenau-voorzitter zijn de“politiek en wetenschap alle twee vrouwen. De politiek? Zij wil snelheid. De wetenschap? Zij wil geduld.”
“Hun beider agenda’s sluiten niet op elkaar aan, terwijl ze voortdurend zoeken hoe dat wel zou kunnen lukken. De partners vertrouwen elkaar daardoor niet echt. Jij gaat vreemd, denkt de ene. Jij flirt met iedereen, verwijt de ander.”
De kern blijkt dan steeds het soort verwachtingen dat beide van elkaar hebben. Dat uit zich in de verwijtende teleurstellingen die daaruit voortkomen. “De politiek moppert dan: ‘jij hebt nooit één duidelijk antwoord’, en nog erger, ‘jij doet wel of je altijd objectief bent in je oordeel, maar dat valt te betwijfelen’.”
Kennispositie van Tweede Kamer moet sterker
Ook Sander Dekker benadrukte het punt van objectiviteit. Volgens de staatssecretaris zijn wetenschappers zeer belangrijk om politici te helpen de wereld om hen heen beter te begrijpen, maar: “Ik hoef niet van iedere econoom te weten wat hij stemt, maar dat is vaak het eerste wat je kunt afleiden uit de analyses en adviezen die deze wetenschappers op TV ten beste geven.”
Voor Gerdi Verbeet was de conclusie dat zij in haar nieuwe rol als Dr. Phil nog vele uitdagingen heeft. Zij gaf aan daarin een duidelijke focus te kiezen. Ze heeft niet zo veel compassie met de ministeries en hun knowhow uit de nieuwste inzichten. Het parlement daarentegen is reden tot zorg, want daar heeft men maar weinig staf voor onderzoek of sjoege van hoe dat moet.
“De kennispositie van de Tweede Kamer moet sterker. Vergeleken met de regering is die positie nergens. De volksvertegenwoordiging is daarmee in het nadeel. Dat wil het Rathenau Instituut verhelpen en zo moeten we een gezonde relatie leren ontwikkelen.”
