Amsterdam mist de boot
Wordt Amsterdam de University Capital van Europa of blijft Amsterdam Europa’s minst internationale studentenstad? Dit was de vraag die voorlag tijdens een debat van de gemeente, kennisinstellingen en het bedrijfsleven in het NRC-café. De gemeente vindt dat de gezamenlijke kennisinstellingen onvoldoende in staat zijn om jonge talenten naar de stad te trekken en dat is vooral een marketingprobleem.
De rector van de UvA wil wel meer Engelstalige bachelors aanbieden, maar OCW is daarbij een sta in de weg. Het bedrijfsleven vindt dat Amsterdamse kennisinstellingen te lui zijn geworden. De studenten komen toch wel en dat gaat ten koste van de kwaliteit. Rotterdam doet het in een aantal opzichten veel beter dan Amsterdam, werd zelfs gezegd.
Engels is dramatisch
Rijk van Ark, directeur economische zaken van de gemeente Amsterdam, hekelt vooral de marketing van de universiteiten. “We moeten niet tevreden zijn over de samenwerking. We zijn van ver gekomen, het gaat steeds beter. Maar laat ik een voorbeeld geven: ik was onlangs met MBA-studenten van MIT uit Massachusetts hier in Amsterdam en zij waren allemaal stomverbaasd hoe goed we het hier voor elkaar hebben en hoe slecht onze marketing is. Het is dus ook echt een markering probleem en dat ligt voornamelijk ook bij universiteiten.”
Nyenrode Businessschool opende onlangs een nieuwe vestiging in Amsterdam en Jaap Verdonck Huffnagel van deze vierde universiteit in de stad kwam tot een andere conclusie. Hij hekelde vooral de kwaliteit van het Engels van de docenten. “Als we internationaal mee willen doen, moeten we er voor zorgen dat we docenten hebben die behoorlijk Engels spreken. Daarmee is het echt dramatisch. We moeten iets doen dat mensen die vloeiend Engels spreken en de academische training en praktische ervaring hebben, maar misschien niet de kwalificatie of lesbevoegdheid, de kans krijgen om les te geven.”
UvA-rector Dymph van den Boom erkent dat er een aantal zaken beter moeten, maar constateert tegelijkertijd dat ook de regelgeving niet meewerkt om meer talent te trekken. “Ik ben vooral geïnteresseerd in de vraag hoe kunnen we dat nu doen. Want als ik even kijk naar de situatie op de UvA, dan hebben we 70% Engelstalige masterprogramma’s en zoiets niet in de bachelor.”
Gezamenlijk naar OCW
Van den Boom wil dan ook gezamenlijk als stad naar OCW trekken om ervoor te zorgen dat er meer Engelstalige bachelors kunnen worden aangeboden. “In de wet staat dat er geen Engelstalige bachelorprogramma’s mogen worden aangeboden, als er ook niet een Nederlandstalige equivalent is. Ik vind dat prachtig voor het cultiveren van de Nederlandse taal. Maar als je de omvang van de UvA kent en beseft dat ik al mijn bachelorprogramma’s dubbel zou moeten geven, dan kan dat dus niet.”
“Hier moeten de stad en de universiteit samen naar OCW trekken en zeggen: ‘Dit is niet meer van deze tijd.’ Als wij die weg kunnen inslaan en ik kan 60% van mijn bachelorprogramma’s Engelstalig aanbieden, dan kunnen wij enorm veel meer buitenlandse studenten aantrekken.”
Wij moeten ons ook beseffen dat we in Nederland wat harder moeten werken, om buitenlandse studenten aan te trekken, legde de rector uit. “Als ik in het buitenland kom, dan moet ik voortdurend uitleggen dat we hier allemaal vloeiend Engels spreken. In het buitenland weten ze dat niet. Ten opzichte van Engeland hebben we dus een achterstand. Als je kijkt naar de rankings, dan zijn er bepaalde redenen dat Nederlandse universiteiten wat lager staan: we hebben geen ‘private endowments’, we hebben geen selectie aan de poort. Dat betekent dat je meer moet uitleggen, we moeten daar meer ambassadeur zijn van onze universiteit.”
Universiteiten zijn lui
Hans van der Noordaa, lid van het Bestuur van de ING, hekelde daarop de kwaliteit van het Amsterdamse onderwijs. “We nemen jaarlijks veel talent aan. Ik heb dit uit laten zoeken en stel vast dat een steeds kleiner percentage dat in Amsterdam wordt opgeleid, naar ons komt. Dat baart mij zorgen als een actieve speler in het Amsterdamse. “
“Ik heb een aantal dingen zien gebeuren. Voor de mensen in een aantal opleidingen is Amsterdam te belangrijk geworden als leuke stad en daardoor is het doen van de opleiding minder relevant geworden. Dat klinkt een beetje hard, maar je ziet op een aantal treinen dat universiteiten en faculteiten lui zijn geworden: ‘ze komen toch wel’, is het idee.”
Dit kan als gevolg hebben dat de beste Nederlandse studenten ook verdwijnen vreest Van der Noordaa. “Het is een gevaar, omdat je dan ziet dat het middelmatig wordt en dat is een groot risico. Je ziet ook dat er ontzettend veel mensen uitvallen. Ik maak me daarom zorgen dat de beste Nederlandse studenten op zoek gaan naar een Engelse universiteit. Als je beste Nederlandse studenten kwijt raakt, dan is dat een enorme verarming.”
Amsterdam? Rotterdam!
Ook hekelt de ING-topman de kwaliteit van de docenten en het gebrek aan hoogleraren die les geven. “Ik kom af en toe op de VU en zie daar dat de docenten helemaal geen goed Engels spreken. Als ik dan zie dat in het eerste jaar niet één hoogleraar tijd stopt in het opleiden van studenten…..ik heb het tegen Jaap Winter, de voorzitter van de VU, gezegd. ‘Jaap dat is geen goede reclame voor je universiteit, hoogleraren moeten ook in het eerste jaar onderwijsuren maken.’”
Amsterdam wordt voor de ING dan ook minder belangrijk om talent te rekruteren. “De meeste studenten haal ik nu uit Rotterdam. Rotterdam doet het echt ontzettend goed. En dan zeker op het gebied van excellentie, die mensen zijn heel competitief. Maar wij halen ook mensen uit andere steden in Europa. Londen blijft voor ons belangrijk, Berlijn zien we ook opkomen. En ik vind dit zorgelijk, want we hebben hier in Amsterdam wel alles om de hoek. Het onderwijs is teveel aanbod gericht en te weinig vraaggericht hier en dat is zonde.”
