Sociale technologie als bindmiddel
Technologie is van groot belang geworden in de zorg, maar omdat ontwikkelingen in technologie elkaar in razend tempo opvolgen, houdt systematisch onderzoek naar de werking ervan en de impact op menselijk functioneren geen gelijke tred. Ook het onderwijs loopt daardoor regelmatig achter de feiten aan.
Technologie én ethiek
Als opleiding kan je niet op elke verandering inspringen, het duurt jaren voor een eerstejaars is opgeleid tot zelfstandige professional. In opleidingen zou daarom meer ruimte moeten komen voor niet alleen technologie, maar vooral ethiek, zegt Lucien Engelen van de Radboud Universiteit.
Ethiek en technologie raken elkaar steeds vaker in zorgberoepen. “Kies je ervoor om het huis van een dementerende dame vol te hangen met sensoren om te kijken wanneer er iets mis gaat en om dan snel en adequaat in te grijpen, of kies je voor gezellig samen koffie drinken om de kwaliteit van leven te verhogen,” vraagt prof. Guido Ruivenkamp van de WUR zich hardop af.
Als je geen duidelijk beeld hebt over technologie zou het kunnen dat je blind achter elke ontwikkeling gaat aanrennen. “Mooier zou zijn, zeker in de zorg, als gekozen wordt voor een co-evolutionair model waarin zorg en technologie hand in hand gaan en zich samen ontwikkelen,” aldus Ruivenkamp.
Steeds meer artefacten meeslepen
“Met de toenemende beschikbaarheid van data en de doorgaande technologische vooruitgang komen er steeds meer artefacten die je kunnen helpen maar die wel mee moet gaan slepen. Wil je dat nog wel?” vraagt Ruivenkamp. Op dit moment zijn er op het gebied van technologische hulpmiddelen voor mensen met een autisme spectrum stoornis vele honderden applicaties, waarvan we slechts marginaal weten wat ze doen, waar ze voor dienen en op welke menselijke functies ze ingrijpen.
“Technologie om de technologie kan nooit de bedoeling zijn. Door technologie worden mensen steeds individualistischer, maar slimme techniek kan ook mensen verbinden, zeker de kwetsbaardere groepen. Hier zijn enorme stappen te maken, maar daar zijn mensen voor nodig die én zorg én technologie begrijpen,” aldus Ruivenkamp
Vanuit de zorgopleidingen van de HAN kwamen al direct de nodige vragen op. “Wat betekent dit eigenlijk voor de relatie tussen hulpverlener en de cliënt? Kies je voor een betere, persoonlijkere relatie met de cliënt of wordt de zorgprofessional meer een ondersteuner van het instrumentarium?. Wat we in ieder willen meenemen naar onze studenten is dat zij hun onuitgesproken onderstellingen van techniek in de zorg moeten gaan uitspreken. Daar begint het mee.”
