Handelaars in kennis

Nieuws | de redactie
13 mei 2014 | Waar valorisatie in bètatechniek zich richt op vertaling naar de markt, doen sociaal wetenschappers dat naar het publiek debat. Blogs en podcasts vertalen hun kennis, zoals gebeurt bij Onder Mediadoctoren en StukRoodVlees. “Er is zoveel geouwehoer over politiek, vaak met flinterdunne bewijsvoering.”

“Het is eigenlijk een beetje een tegenbeweging,” zegt Armen Hakhverdian, één van de initiatiefnemers van het politieke blog StukRoodVlees. “Er is zoveel geouwehoer over politiek, vaak met flinterdunne bewijsvoering. De Prems en Felix Rottenbergs van deze wereld. Ik denk dat er wel behoefte is aan een alternatief.”

Invloed in het maatschappelijk debat

De titel zegt het eigenlijk al, StukRoodVlees is vernoemd naar een uitspraak van Mark Rutte die ooit zei: “Het is onverstandig er met zijn allen meteen bovenop te springen als er weer een stuk rood vlees in de arena wordt gegooid. En dat bent u nu aan het doen.” Hakhverdian en zijn collega’s willen een genuanceerd, empirisch onderbouwd geluid laten horen in de zo overvolle arena van het politiek commentaar.

“We willen echt bij de politicologie blijven,” zegt Hakhverdian. “Als het teveel opinie wordt, verliezen we onze meerwaarde.” Die meerwaarde heeft zich in Amerika al bewezen, waar politicologische blogs als The Monkey Cage en datagedreven journalistieke projecten als FiveThirtyEight inmiddels hun weg naar de grote media ruimschoots hebben gevonden.

Inhoudelijk wetenschappelijk invloed uitoefenen in het maatschappelijk debat, probeert ook Linda Duits. Als wetenschapper is zij verbonden aan de UU, maar veel meer ziet zij zichzelf als kennismakelaar tussen wetenschap en maatschappij. Ze schrijft columns, treedt regelmatig op in talkshows en is samen met communicatiewetenschappers Chris Aalberts (EUR) en Vincent Crone (UU) initiatiefnemer van Onder Mediadoctoren, een  maandelijkse podcast waarin op wetenschappelijke gronden mediafenomenen beschouwd worden.

“We proberen juist niet te veel mee te gaan in de actualiteit,” vertelt Duits. “We hebben bijvoorbeeld gediscussieerd over kookrubrieken, filmrecensies, maar ook over de verbinding van sport en politiek. Soms raak je daar natuurlijk wel heel direct aan wat er heel recent in de media heeft gespeeld.”

Bloggen in plaats van een adviesraad

Zowel Hakhverdian als Duits geven aan met hun initiatieven gestart te zijn, uit een overtuiging dat hun wetenschappelijke inzichten van waarde zijn in het maatschappelijk debat. Hakhverdian: “Ik denk dat sociale wetenschappers van nature maatschappelijk betrokken zijn.” Waar oudere collega’s van Hakhverdian dat engagement vinden in het plaatsnemen in adviesraden, of het schrijven van opinieartikelen in de grote kranten, ziet hij wel degelijk voordelen in bloggen.

“Je kunt online zo veel meer waar een papieren krant niet geschikt voor is. Je kunt makkelijk gebruik maken van tabellen en grafieken, doorlinken naar andere bronnen, je kunt eens een grapje maken. Wetenschappers schrijven jaarlijks zo’n drie à vier wetenschappelijke artikelen, op deze manier kan je ook makkelijk op regelmatige basis bijdragen aan het debat. Bovendien kun je tussentijds je resultaten rapporteren en feedback ontvangen op prille ideeën”

De UvA-politicoloog benadrukt daar wel bij dat het allemaal vooralsnog in de vrije tijd moet gebeuren. Dat ziet ook Linda Duits, die vindt dat er wel wat meer aandacht voor deze vorm van valorisatie zou mogen zijn. “Ik heb gezien dat het echt wordt ontmoedigd, omdat het ten koste zou gaan van je wetenschappelijk werk, terwijl het zo waardevol is.”

Op zoek naar ‘het grote publiek’

Voor Linda Duits is het een reden geweest om zich minder te binden aan de wetenschap. Ze zag hoe wetenschappelijke artikelen vooral binnen het eigen specialisme gelezen worden. Degelijke kennis vindt zo nauwelijks een weg naar de maatschappij. En dat is zonde als je maatschappelijk relevant onderzoek doet. Duits besteedt nu daarom het merendeel van haar tijd aan ‘het grote publiek’.  Hakhverdian heeft die neiging niet, maar ziet weldegelijk een vergelijkbare teneur. “Het wordt niet ontmoedigd, maar zeker ook niet aangemoedigd.”

Tegelijkertijd zag hij bij de toekenning van zijn Veni-subsidie wel dat NWO ook naar zijn valorisatiehoofdstuk had gekeken en expliciet verwees naar zijn activiteiten als blogger. “De meeste sociale wetenschappers kunnen zo’n valorisatieparagraaf  op de automatische piloot schrijven. Het is heel makkelijk om te zeggen dat je deel gaat nemen aan het publieke debat door bijvoorbeeld een debat in de Rode Hoed te organiseren en een aantal opinieartikelen te schrijven.”

Het zijn facetten die in het nieuwe Standard Evaluation Protocol van VSNU, KNAW en NWO meer naar voren moeten komen in de wetenschap. Maatschappelijke relevantie als uitgangspunt, het is voor Duits en Hakhverdian niet meer dan logisch. “Toch vind ik ook dat je gewoon moet publiceren in grote tijdschriften en bij academische uitgevers. Dat hoort er ook gewoon bij omdat met name daar de wetenschappelijke vooruitgang in het vakgebied plaatsvindt.”

Nadruk op de vertaalslag

Linda Duits legt juist de nadruk op de vertaalslag van wetenschap naar een breder publiek. Ze ziet deze vorm van ‘kennisvalorisatie’ als een publieke taak en noemt zichzelf inmiddels zelfs een ‘handelaar in kennis over populaire cultuur’. Geen patenten, of tastbare producten maar kennis als handelswaar dus. 

Dat lijkt de manier waarop valorisatie in de sociale wetenschappen gezien moet worden. Toch ziet Hakhverdian ook meer tastbare voorbeelden. “Mijn collega Tom Louwerse heeft de peilingwijzer ontwikkeld om de interpretatie van opiniepeilingen te faciliteren. Daar is de NOS nu mee aan de slag gegaan. Ik heb een beursaanvraag gedaan voor een project waar we op termijn een database willen opzetten voor het Europees parlement om makkelijk moties te doorzoeken, dat zou ook tastbare valorisatie zijn.”

Linda Duits hoopt dat Onder Mediadoctoren op grotere schaal maatschappelijke invloed gaat krijgen. “We zijn op dit moment nog echt in ontwikkeling, maar het zou mooi zijn als we op den duur bijvoorbeeld echt een plek op de radio krijgen. Het gaat er om dat mensen ons weten te vinden als het gaat om inhoudelijke discussies over wat media doet.”

Amerikaans voorbeeld

Voor Hakhverdian is The Monkey Cage in dat opzicht het grote voorbeeld. “Zij hebben inmiddels echt een eigen plek bij The Washington Post. Dat is simpelweg het resultaat van de hoge kwaliteit van hun materiaal en dat is gebleken bij de Amerikaanse verkiezingen van 2008 en 2012. Dan blijkt dat wat zij doen veel meer kwaliteit heeft dan wat al die pundits al jaren in de media roepen. Je ziet dat dat nu wordt opgepikt.”

Een partij zijn in het publieke debat, dat is wat zowel Linda Duits als Armen Hakhverdian toch vooral willen. Of dat met een eigen radioshow is, of door een veelgelezen blog is daarbij van ondergeschikt belang, hoewel? Hakhverdian: “Ik sta er wel voor open om met ons blog de samenwerking met een groot mediabedrijf aan te gaan. Zo’n organisatie heeft ontzettend veel expertise in huis met name op het gebied van datavisualisatie, vormgeving en rapportage, waar ik zelf ook veel van zou kunnen leren. Mijn enige voorwaarde zou zijn dat we wel autonomie behouden over de inhoud. 


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK