Natuurkundeles om nooit te vergeten
Het bomvolle Beatrixtheater bruist van verwachting. De wave wordt zelfs ingezet. Toch was een optreden van Stephen Hawking niet eens het hoofddoel van de twaalf studenten die hem naar Nederland haalden.
“We zijn begonnen met het organiseren van de internationale natuurkundewedstrijd PLANKCS. Daar draaide het allemaal om. Met deze wedstrijd, de Physics League Across Numerous Countries for Kickass Students, willen we internationale teams van natuurkundestudenten bij elkaar brengen en tegen elkaar laten strijden,” vertelt Jori Hoencamp van de organiserende studievereniging A-Eskwadraat aan ScienceGuide.
De bekendste wetenschapper sinds Einstein
“We wilde een echte internationale natuurkundewedstrijd. Om de naam van deze nieuwe wedstrijd aan de man te brengen moet je naam maken. Dus wilden we een bekende spreker. Toen hebben we met een groep gebrainstormd en een lijstje opgesteld met recente Nobelprijswinnaars, collega’s van Higgs. De grootste levende natuurkundige, Stephen Hawking, ontbrak natuurlijk niet op dat lijstje.”
“We hebben hem gewoon gemaild en uitgelegd wat de wedstrijd inhoudt. We schreven hem dat we vereerd zouden zijn als hij zijn naam aan deze wedstrijd zou willen verbinden, zodat het een jaarlijks terugkerend evenement kan worden. “ Dat heeft hem blijkbaar aangesproken, want Hawking wilde direct komen. “Hij heeft natuurlijk moeite om zinnen te genereren, dus de email die we van hem kregen was heel kort: ‘I’ll be happy to attend your lecture.’ Dat was het dan ook, sindsdien gaat de communicatie via zijn assistent.”
Waarom Hawking de bijeenkomst in Utrecht koos boven de ongetwijfeld ontelbaar vele andere uitnodigingen is de natuurkundestudenten niet helemaal duidelijk, maar ze hebben wel een idee. “Ik denk dat hij heel inhoudelijk kijkt naar alle lezingen waar hij voor wordt uitgenodigd. Ik heb gehoord dat het een grote rol heeft gespeeld, dat hij in een programma naast Nobelprijswinnaar Gerard ‘t Hooft en de directeur van het Max Planck Institute of Quantum Optics, Immanuel Bloch, staat en dat er honderden enthousiaste jongeren komen,” schat Casper van Schuppen van A-Eskwadraat in.
Hawking verslaat Jagger
Het bezoek van Hawking is nu al legendarisch. Marjan Oudeman, CvB-voorzitter van de UU, is dan ook erg trots op ‘haar’ studenten. “Dit symposium brengt drie van de slimste mensen ter wereld bijeen: Gerard ’t Hooft, Immanuel Bloch en Stephen Hawking. Het bijzondere is dat zij niet alleen natuurkundigen aanspreken, maar ook het brede publiek. Ze zijn ook een stuk populairder dan de organisatoren voorzagen.”
“Terwijl ze bang waren voor onverkochte kaarten, liep het storm. Het kostte Pinkpop waar dit jaar de Rolling Stones optreden drie kwartier om alle kaarten te verkopen, dit symposium lukte dat binnen een minuut. ’t Hooft en Hawking zijn net zulke grote popsterren als ze wetenschappers zijn,” vertelt Oudeman.
Missionaris van de wetenschap
Een ongeëvenaard succes, terwijl het onderwerp, het universum als hologram, de meesten ver boven de pet gaat. Hoewel iedereen aan Hawking’s lippen hing, leek het erop dat alleen Nobelprijswinnaar ’t Hooft het tot in de details kon volgen. Maar Hawking heeft ervaring met het toegankelijk maken van ingewikkelde wetenschap, en hologrammen in het bijzonder, voor een breder publiek. Hij was er ooit zelf één in Star Trek the Next Generation en speelde daar poker met onder andere Isaac Newton en Albert Einstein. Hawking won natuurlijk.
Hebben wetenschappers een verantwoordelijkheid om hun kennis te delen met het brede publiek? Hawking, die niet alleen opduikt in Star Trek maar ook in The Big Bang Theory, The Simpsons en Southpark, vindt van wel.
Hij zie dat zo: “Het is belangrijk dat iedereen een goed begrip heeft van wetenschap en technologie omdat ze de wereld veranderen. Het is van enorm belang dat die ontwikkelingen de goede kant op gaan, en in een democratie is het belangrijk dat iedereen een goed, afgewogen oordeel kan vellen, niet alleen de experts. De meeste mensen snappen natuurlijk de details van de theoretische natuurkunde niet, maar iedereen moet een beeld hebben van het universum en onze plek daarin.” Een lange staande ovatie was zijn beloning.
