Waken voor olifantsziekte
“Minister Bussemaker, gebruik de tweede helft van uw ministerschap om het hoger onderwijs te ontregelen,” riep de voorzitter van de hogescholenkoepel op in Arnhem. “Minder regels, minder cijferfetisjisme, minder controle op controle. Aan te veel regels, ook al komen ze soms uit goede bedoelingen voort, gaat het onderwijs ten onder.”
Overbodige bevoogding
Thom de Graaf sprak bij de HAN over een “olifantsziekte” in Den Haag. “Een onderwijsbureaucratie die dikker en dikker wordt, totdat die niet meer kan bewegen. Bevoogding van buiten, die is soms nuttig, heel soms nodig, maar vaak overbodig en contraproductief.”
Het kompas voor de komende jaren moet volgens De Graaf bezieling en vrijheid zijn en hij leek ik in die woorden gesteund door HAN-voorzitter Kees Boele. Volgens Boele gaat het in de huidige discussies over hoger onderwijs en onderwijsbeleid te weinig over het hart daarvan: het onderwijzen zelf. “Goede leraren creëren de ruimte voor kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming.”
“Geen enkele van de prestatieafspraken heeft echt met onderwijzen te maken,” concludeerde hij. Tegenover deze kritische lijn zette Boele een eigen toekomstperspectief voor het hoger onderwijs en het HBO in het bijzonder. Meest opmerkelijke daarin was zijn toekomstbeeld van rond 2020-2030 waarin hij een landschap voorziet “met 15 hoger onderwijs consortia, die het karakter hebben van Centres of Expertise.”
Vreemde ogen als voorbeeld
De kritische lijn van Boele sloot aan bij eerdere waarschuwingen van zijn Saxion-college Wim Boomkamp ten aanzien van de prestatieafspraken. Bussemaker gaf daar onlangs nog over aan dat het toch echt de instellingen zelf zijn die de prestatieafspraken hebben gekozen, werd er ook in Arnhem allereerst naar Den Haag gewezen. De Graaf sprak over bevoogding via politici, beleidsambtenaren, toetsings- en reviewcommissies en accreditatieorganisaties.
De Graaf wees erop dat het ook echt anders kan. Het positief voorbeeld is voor hem het rapport Vreemde ogen dwingen van de commissie onder leiding van prof. Jan Anthonie Bruijn. “Dat was een rapport waar de hogescholen zelf om gevraagd hebben en dat heeft meer in beweging gezet dan alle rapporten van de Onderwijsinspectie en andere instanties bij elkaar.”
De voorzitter van de Vereniging Hogescholen riep minister Bussemaker vanuit deze gedachte op om de tweede helft van haart ministerschap te gebruiken om het hoger onderwijs van al te veel regelzucht te ontdoen. “We zijn de laatste jaren van meer maakbaarheid naar meer meetbaarheid gegaan en dat is een zorgelijke ontwikkeling.”
