Bussemakers rebellen
Minister Bussemaker begon deze week aan haar tour die uiteindelijk moet leiden tot een strategische agenda voor het hoger onderwijs, uit te brengen voor de zomer van 2015. Eerste stop: Stenden Hogeschool, dat zich met vier internationale sites en een volledig internationaal programma een voortrekker mag noemen op het gebied van internationaal onderwijs.
Internationalisering in het DNA
Voor Leendert Klaassen is het een doelstelling om “internationalisering bij studenten en docenten in het DNA te krijgen.” De Stenden-voorzitter noemt het een centrale doelstelling om internationalisering één van de belangrijkste karakteristieken van het geven en het ontvangen van hoger onderwijs te maken. Dat is daarom een vereiste, vulde Jet Bussemaker aan, omdat het hoort bij het opleiden van studenten met ‘21st century skills’.
Maar wat zijn dan die vaardigheden en kwaliteiten van de 21e eeuw waar iedereen zo om roept? Ook in Leeuwarden bleek een belangrijk punt van aandacht, dat er een balans gevonden moet worden tussen kennis en kunde. “Het opleiden van competente rebellen,” zoals UvA-rector Dymph van den Boom die term ooit muntte, lijkt daarbij het nieuwe mantra. Geen speech bijna haar vroegere HvA-collega die minister werd, is compleet zonder dat zij die gedroomde alumni van HBO en WO noemt.
Eén van die rebellen is Retna Pratesya, een student uit Indonesië die via Stenden Zuid-Afrika in Leeuwarden terecht kwam. Het kostte hem tijd om op alle plekken te aarden, maar juist dat hij zoveel nieuwsgierigheid tegenkwam trof hem. “I hope when getting back to Indonesia that I can serve as a window to Europe.”
Wat is echt international onderwijs?
Zo’n voorbeeld van een internationale blik, hoe stimuleer én faciliteer je die bij jonge studenten? Tijdens de ronde tafels was dat een onderwerp waar studenten, docenten en beleidsmakers zich over bogen. Houdt ‘internationalisation at home’ op met college in het Engels of moet er verder gekeken naar nog veel wezenlijker international learning outcomes?
De vraag die daar nadrukkelijk gesteld was, is die naar het motief waarom we eigenlijk zo graag internationale studenten willen aantrekken? Is dat omdat we internationaal competitief willen zijn, of gaat het vooral om een kwaliteitsimpuls voor ons eigen onderwijs? Als dat laatste het geval is, zullen we “echt naar ons eigen curriculum moeten kijken en de diversiteit aan studenten als grondstof voor onderwijsverbeteringen gebruiken,” zeiden deelnemers zelfkritisch.
Die visie werd meegenomen naar het kersverse University College Groningen waar minister Bussemaker met studenten en docenten om de tafel ging zitten over wat het betekent om in een echte international classroom te zitten. Dat bleek nog niet zo makkelijk in een stad die gedomineerd wordt door grote, klassieke studentenverenigingen en veel Nederlandse studenten hun eigen kringen al snel gevonden hebben.
Uit je comfortzone
Toch kan een kleinschalig university college wel over die horde leren springen, leerde Bussemaker van de studenten. “We krijgen hier grotere kansen om samen iets nieuws te creëren,” vertelde één van hen. “De grote meerwaarde van het University College is dat er zo weinig regels zijn en er dus zo veel ruimte is om je eigen projecten van de grond te krijgen.”
Die ruimte om zelf te creëren en nieuwe dingen uit te proberen vereist wel dat studenten de durf tonen om uit hun comfortzone te treden, zoals Bussemaker meermalen benadrukte. “Dat is een heel belangrijk onderdeel van hoger onderwijs en één van de 21st century skills waar studenten van nu over moeten beschikken.”
Internationalisering als norm, als vorm van Bildung en de ontwikkeling van studenten tot ‘competente rebellen’ waren daarmee de belangrijkste boodschap die Bussemaker oppikte in Leeuwarden en Groningen. “Wees er van doordrongen dat internationalisering een integraal onderdeel zou moeten vormen van het curriculum.”
