De lector leeft

Nieuws | de redactie
19 november 2014 | De lectoren emanciperen nu echt. Met de oprichting van een beroepsvereniging wordt deze succesvolle loot aan de boom van het hoger onderwijs een eigen professie, met eigen thema’s en benchmarks. Minister Bussemaker komt dit op 3 december met hen luister bijzetten.

De innovatiekracht van Nederland te vergroten door de kwaliteit en betekenis van praktijkgericht onderzoek aan hogescholen te bevorderen. Dat is het doel van de Vereniging van Lectoren die op 3 december 2014 in het bijzijn van Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Jet Bussemaker wordt opgericht.

Praktijkgericht onderzoek

Sinds 2002 zijn lectoren aangesteld in het hoger beroepsonderwijs om de kloof tussen wetenschappelijke kennis en het werkveld te overbruggen. Nederland is gezegend met universiteiten van wereldniveau, maar veel van de academische kennis bereikt niet het midden- en kleinbedrijf of publieke instellingen. Onder leiding van lectoren wordt tegenwoordig aan alle hogescholen praktijkgericht onderzoek uitgevoerd door docenten en studenten, met als doel om innovaties in de beroepspraktijk te realiseren.

Dit onderzoek is methodisch verantwoord, maatschappelijke relevant en zorgt voor de broodnodige vernieuwing van het onderwijs. Met praktijkgericht onderzoek ontwikkelen hogescholen zich van onderwijsfabriek naar kennisinstelling.

Rolmodellen voor heel het HO

Dat leidt tot heel wat aandachttrekkende acties en nieuwe inzichten. Ook wordt door het ISO en ScienceGuide nu al  vijf jaar de ‘Lector van het Jaar’ bekroond, om de band tussen hun onderzoek en de curricula en onderwijspraktijk van de HBO-studenten steeds meer te versterken.

De Vereniging wijst zelf op – bijvoorbeeld – lector Ricardo Weewer van de Brandweeracademie die in het nieuws kwam “omdat hij een aantal arbeiderswoningen in brand heeft laten steken. Met dit onderzoek wordt unieke kennis verworven waarmee professionals in de brandbestrijding hun werkwijze kunnen verbeteren, en laat het ongelofelijke belang van praktijkgericht onderzoek zien.”

Zij noemen als andere voorbeelden van succesvol praktijkgericht onderzoek genomineerden en winnaars van die eretitel namens de studenten als Marije Elferink van de Hogeschool Arnhem Nijmegen die met succes onderzoek naar hoe men toptalent kan herkennen en begeleiden. Ook Christoph Maria Ravesloot, lector Duurzaam Bouwen aan de hogescholen InHolland en in Rotterdam, is er zo een. Hij helpt de sector met procesinnovaties en informatie technologie. En Hugo Velthuijsen richt zich vanuit de Hanze met zijn lectoraat New Business & ICT op het integreren van ondernemerschap en ICT. En zeker de winnares van 2014, Martine Noordegraaf  van de Christelijke Hogeschool in Ede is zo’n rolmodel. Zij ontwikkelt methodieken voor de hulpverleningspraktijken van jeugd en gezin.

Niet vanzelf

Het uitvoeren van praktijkgericht onderzoek gaat echter niet vanzelf. “Bedrijven en instellingen kennen het hbo vooral als leverancier van stagiaires, afstudeerders en gediplomeerden. De geleverde kennis wordt gretig omarmd maar de bereidheid om daarvoor te betalen moet nog groeien. Hoewel er op persoonlijk niveau veel kruisverbanden zijn ontstaan met de traditionele kennisinstellingen, wordt met het kleiner worden van de ruif aan onderzoeksubsidies de concurrentie merkbaar scherper. Binnen de hogescholen is er nog steeds veel aandacht voor de logistiek van het (vaak massale) onderwijs, waarbij de ‘speciaaltjes’ van onderzoek  worden gezien als verstoringen.”

Het verschil tussen het uitvoeren van een practicum en het doen van onderzoek wordt nog niet altijd begrepen. De lectoraten worden in dat verband nog wel eens gevisiteerd door hoogleraren met weinig affiniteit tot het hoger beroepsonderwijs of de beroepspraktijk, zo merkt de nieuwe vereniging. “En bestuurders zoeken in onderzoek vooral bescherming tegen aanvallen van de buitenwacht over de slechte kwaliteit van het onderwijs. Iedere lector heeft moeten vechten voor toegang tot wetenschappelijke literatuur, ondersteuning bij het organiseren van evenementen, en het vinden van de juiste balans tussen wetenschappelijke en professionele publicaties.”

Bovendien zijn de arbeidsvoorwaarden niet altijd goed geregeld: veel lectoren werken deeltijd met daarnaast een eigen adviespraktijk. Maar het lectoraat vergt zoveel tijd dat de acquisitie voor het eigen bedrijf in de knel komt en omzetten tot nul dalen. Een aantal lectoren hebben de verplichte promotie tot doctor zelf betaald met uitputting van financiële reserves tot gevolg. “Sommige hogescholen beperken de termijn van een lector bewust tot acht of zelfs vier jaar. Dit leidt niet alleen tot een geweldig verlies aan kennis en ervaring, maar stort de ex-lector ook in de WW met mogelijk de bijstand tot gevolg.”

Energie op de waardevolle dingen richten

“Hoog tijd dus dat de lectoren elkaar weten te vinden in het slechten van deze barrières, zodat ze hun energie kunnen richten op waardevolle bijdragen aan de innovatiekracht van Nederland,” zeggen de initiatiefnemers. Zij noteren ook dat de HBO-raad in 2011 is overgegaan tot het opheffen van het Forum voor Praktijkgericht Onderzoek, zodat er geen landelijk netwerk meer bestaat, dat alle circa 700 lectoren in Nederland verbindt.

De oprichting wordt voorbereid door acht lectoren uit heel het land: De Haagse Hogeschool, InHolland, NHL, Utrecht, Zuyd en Amsterdam. De Vereniging van Lectoren in oprichting gaat werken aan het afstemmen van werkwijzen, protocollen, output indicatoren etc. Daarnaast  zullen er themamiddagen worden georganiseerd, en zal de vereniging voorlichting geven over praktijkgericht onderzoek aan het werkveld. De vereniging zal verder optreden als aanspreekpunt en representant van de beroepsgroep van de lectoren en staat open voor alle lectoren van bekostigde en commerciële instellingen voor hoger beroepsonderwijs in Nederland.

Feestelijke oprichting 

De oprichtingsvergadering is op woensdag 3 december in Amsterdam. Daar zal minister Jet Bussemaker aanwezig zijn, als ook de koepelvoorzitters van HBO en MKB, Thom de Graaf en Michaël van Straalen. Deze feestelijke bijeenkomst is in het Kohnstammhuis, Wibautstraat 2-4, 1091 GM Amsterdam.

  • Het programma voor lectoren vangt aan om 13:30 (inloop 13:00) en omvat workshops gericht op toekomstige activiteiten van de vereniging, en een officiële ledenvergadering. Lectoren kunnen zich HIER opgeven voor de vereniging en/of de vergadering, en ook hun interesse om een actieve rol te spelen kenbaar maken. Andere geïnteresseerden kunnen zich voor het openbare gedeelte van de middag vanaf 16 uur (inloop 15:30) opgeven via deze link

Meer informatie over de vereniging is te krijgen via lector Lector Aviation Engineering Robert Jan de Boer (rj.de.boer@hva.nl) of Lector Methodologie van Praktijkgericht Onderzoek Daan Andriessen (daan.andriessen@hu.nl).


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK