“Leraar is geen academisch beroep”

Nieuws | de redactie
12 november 2014 | “Als we ooit de pretentie zouden krijgen om alleen maar academici voor de klas te hebben, dan nog weten wij zeker dat we daar tot 2178 voor nodig zouden hebben.” Karl Dittrich wil daarom realisme met idealisme in de lerarenopleiding en daarom komt er een WO-Pabo, ook al wil het HBO dat niet.

De VSNU organiseerde met gezamenlijke academische lerarenopleidingen en de VO-raad de bijeenkomst ‘Goede academische leraren voor de klas’. De stand werd opgemaakt van 1 jaar lerarenagenda van de VSNU en men vroeg vooral ‘hoe nu verder?’ Karl Dittrich evalueerde als eerste zijn ‘lerarenagenda’. “Daarmee wilden we meer academici voor de klas. Die lerarenagenda van ons was er ook om te laten zien dat wij het leraarschap wel degelijk een belangrijk onderwerp vinden. Dit doen we ook samen met de Vereniging Hogescholen. Samen zeiden we een paar maanden voor de lancering van de agenda: ‘Er moet meer aandacht komen voor de lerarenopleidingen’.”

Zoveel tijd heeft niemand

Niet iedereen was even enthousiast, merkte Dittrich al snel. “Onze agenda werd gewaardeerd door de bewindslieden en het veld, maar er was ook kritiek op, vooral van de Vereniging Hogescholen. Die zeiden: ‘hé wacht eens even, als jullie meer academische leraren voor de klas willen, dan zou je daar ook mee kunnen zeggen, dat jullie daarmee de docenten die nu voor de klas staan eigenlijk niet goed genoeg vinden’.” Zo is het dus niet. “Nee, daar gaat de lerarenagenda niet over,” benadrukte Dittrich.

“Wij hebben gezegd: ‘ja, we willen goede docenten voor de klas, zowel academische als ook HBO-opgeleide docenten. Zelfs als we ooit de pretentie zouden krijgen om alleen maar academici voor de klas te hebben, dan nog weten wij zeker dat we daar tot 2178 voor nodig zouden hebben om dat voor elkaar te krijgen. Zoveel tijd heeft niemand.”

VO-raad voorzitter Paul Rossenmöller benadrukte dat de actuele lerarenopleidingen wel de juiste mensen moet afleveren. “Het is wel cruciaal dat zij mensen afleveren die passen bij het onderwijs. Mensen die naadloos aansluiten bij wat we mogen verwachten van leraren, zoals ICT-vaardigheden. Ook het bestuur van een school moet daar een slag in maken, bijvoorbeeld door het voeren van een strategisch HRM-beleid. Dan gaat het om vragen als ‘hoe kunnen wij jonge docenten beter begeleiden?’ Kortom, er is grote behoefte aan echt werkgeverschap in de richting van docenten. Dat moeten we veel serieuzer en moderner invullen.”

Dit vereist veel meer aandacht voor de winst die met samenwerking geboekt kan en moet worden. “We zijn van elkaar afhankelijk in een situatie op de arbeidsmarkt dat er op termijn tekorten aan staan te komen. Tegelijkertijd zijn er uitspraken van de Tweede Kamer, die er voor zorgen dat wij – ik zou bijna willen zeggen noodgedwongen – afspraken moeten maken vanwege het NOA over meer masters voor de klas. De lat ligt hoog, maar niet te hoog.”

Uitermate complex

Theo Wubbels, de UU-hoogleraar en decaan, gaat nu bij de VSNU de lerarenagenda verder vorm geven. Hij lichtte toe, dat “de lerarenopleidingen uitermate complex zijn. Iedere universiteit probeert op haar eigen manier een lerarenopleiding vorm te geven en het is nu aan ons om daar wat lijn in te brengen.”

Als deel van de plannen maakte hij een opmerkelijke ding bekend. “We zijn van plan om een universitaire lerarenopleiding voor het basisonderwijs te gaan maken. Dat is uiteraard een ingewikkelde zaak, want dat vond de Vereniging Hogescholen helemaal niet zo leuk. Maar volgens ons kunnen een WO- en HBO-lerarenopleiding voor het PO naast elkaar bestaan. Daarover gaan we  met elkaar nog in gesprek. Er komt een kennisgroep die over een half jaar met een rapport komt over de mogelijkheden.”

Hij en Dittrich kregen nog flink wat huiswerk mee van de mensen die het konden weten: WO-studenten die graag leraar willen worden. De jonge econoom Luciën de Bruin is deelnemer aan Eerst de Klas en zorgde voor opschudding. Hij beklaagde zich over de  weinig praktijkgerichte oriëntatie van de academische lerarenopleidingen. “Die lerarenopleidingen zijn kort, daarom moet er in die korte tijd benadrukt worden ‘dit zijn de valkuilen waar je vroeg of laat toch tegenaan gaat lopen, bijvoorbeeld dat je geen nee durft te zeggen. Daar moeten we het met elkaar écht over hebben, om te voorkomen dat je geen burn-out krijgt.’ Dat lijkt me veel nuttiger, dan een groot afstudeeronderzoek, want ik kon al onderzoeken, hoor. Ik heb een master afgerond aan mijn universiteit immers.”

Onderwijs als gat op je CV

“De kern van de lerarenopleiding moet zijn om leraren af te leveren en geen onderwijskundigen. Na kilometers zelfreflectie en na eindeloos veel academische papers en na een afstudeeronderzoek heb ik helemaal niet geleerd hoe ik met leerlingen moet omgaan. Hoe ik bijvoorbeeld een opstandige puber de klas uit moet sturen, dat leer ik niet op de opleiding.”

“Geef mij maar – bijvoorbeeld – een rollenspel in mijn opleiding over een leerling die zich misdraagt en die er uit gestuurd moet worden. Hoe doe ik dat? Ik heb het voor het eerst onlangs in de praktijk moeten doen.” Hij benadrukte dat hij in zijn dagelijkse werk niet altijd ‘academisch bezig’ is. “Ik begrijp best dat er meer academici voor de klas moeten komen, maar dat betekent niet dat de lerarenopleiding moet pretenderen al teveel academische vaardigheden bij te brengen. Het is geen academische functie, die van leraar. Daar ben ik als leraar helemaal niet mee bezig. De lerenopleidingen zou af moeten van dat idee.”

De Bruin benadrukte dat hij met het kiezen voor het leraarschap een keuze voor zijn leven heeft gemaakt. “Als ik nu na 8 jaar weer naar het bedrijfsleven wil, dan zal ik niet snel worden aangenomen. Zij zien het onderwijsgeven als een gat op je C.V. Dus ik maak nu een keuze voor mijn leven. Daarom hou ik nog een kleine slag om de arm en iedereen die het Eerste Klas traject volgt is hiermee bezig. Niet alleen vanwege de beloning, maar ook om de status van het vak.”

“Als een student van met een 8.5 gemiddeld afstudeert, in de scheikunde bijvoorbeeld, waarom zou deze niet aan de slag gaan bij Akzo Nobel, maar leraar worden? Ik kan jullie het antwoord wel geven, maar u weet het antwoord ook wel. Het maakt mij niet uit, ik ben idealistisch genoeg om dit werk te doen. Maar ik wil dit zeggen: als je meer en betere leraren wilt, dan zal je ze moeten betalen naar het niveau ze zijn opgeleid, anders houden ze het niet lang vol.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK