Nederland wil een slimmer Europa
Het kabinet heeft in antwoord op het advies van de SER over de wezenlijke punten van aandacht en strategie voor het Europees voorzitterschap van de eerste helft van 2016 zijn kaarten op tafel gelegd. Voor de HBO, WO en R&D sectoren biedt dit veel huiswerk, veel kansen en de noodzaak van een maximale inzet om die kansen nu te pakken.
Het kabinet schrijft dat dit voor Rutte c.s. het kernpunt is: “Een innovatieve Unie gericht op groei en banen; een Unie die – door te durven inzetten op vernieuwing – haar economische en externe slagkracht vergroot en het Europees concurrentievermogen in de wereld bevordert.” En wat dit betekent is ook meteen helder: “Wil de Unie in een snel veranderende wereld de economische grootmacht blijven die ze is, dan zal ‘innovatie’ bovenaan de agenda moeten staan.”
De sleutel voor groei
“Innovatie moet de sleutel vormen voor duurzame en inclusieve groei, verbetering en vernieuwing, en het antwoord op de druk die we ondervinden als gevolg van globalisering. Alleen door zichzelf te vernieuwen en verbeteren kan de Unie de concurrentie aan met andere economische blokken. De innovatie-agenda heeft vele facetten: het gaat om het wegnemen van belemmeringen voor innovatie in de interne markt; het vergroten van de innovatiefocus van alle Europese fondsen en het stimuleren van onderzoek en innovatie vanuit alle specifiek daartoe bestemde Europese fondsen en programma’s; het versterken van de digitale economie; het stimuleren van nationale beleidshervormingen, maar ook een maatschappij die vernieuwt en zichzelf uitdaagt. Het creëren van banen is daarbij topprioriteit. Maar ook het sociale gezicht van Europa hoort daarvan integraal onderdeel te zijn: de strategische agenda staat in dienst van mensen.”
De verwezenlijking hiervan vereist meer en slimmere middelen en instrumenten dan regelgeving, want het is “niet zo dat concrete resultaten op de verschillende doelstellingen van de strategische agenda alleen in de vorm van wetgeving tot stand worden gebracht. Europa is immers meer dan alleen regelgeving. Ook andere instrumenten, zoals uitwisseling van kennis en best practices, innovatieve manieren van werken, mechanismen voor politieke agendering, het bestendigen van peer pressure en wederzijds leren, het op slimme wijze aanwenden van de EU-begrotingsmiddelen en andersoortige initiatieven kunnen worden aangewend.”
Speerpunten
De eerste uitwerking geeft aan op hoeveel punten ons land de Europese agenda daarom nu een flinke impuls wil geven. Minister Koenders benadrukt daarbij, dat de nu opgevoerde thema’s niet limitatief zijn en in het derde kwartaal van dit jaar een definitieve agenda wordt opgesteld en uitgebracht.
Ten aanzien van kennis en innovatie is het werk van de Raad Concurrentievermogen – die onder meer de Interne Markt, Industrie, Onderzoek en Ruimtevaart in portefeuille heeft – van centrale betekenis. Hier zal dan ook veel moeten gaan gebeuren.
Daarover schrijft het kabinet: “In nauwe aansluiting op de strategische agenda zet Nederland zich tijdens het EU voorzitterschap in voor economische groei. Speerpunten zijn de versterking van de interne markt en een effectieve Europese investeringsagenda.”
Big Data, Smart Industry, ERA
“Het kabinet hecht veel belang aan het versterken van de Europese digitale interne markt. De digitale economie is een enorme stimulans voor innovatie alsmede voor (banen-)groei in Europa, maar heeft nog steeds te kampen met knelpunten als verouderde en belemmerende regelgeving. Het kabinet is dan ook verheugd dat de Commissie een Digital Single Market pakket heeft aangekondigd. Het kabinet streeft naar een pakket dat concurrentie en innovatie in de digitale economie aanjaagt, door de barrières in de e-commerce aan te pakken, cybersecurity te waarborgen, het auteursrecht te moderniseren en het vertrouwen in de digitale economie te vergroten (bijvoorbeeld Big Data en Smart Industry).”
Onderzoek en innovatie hebben hier de “sleutelrol”, zoals Rutte c.s. deze al benadrukten. Zij “liggen aan de basis van economisch herstel en toekomstbestendige groei en banen en leveren kennis en innovaties om maatschappelijke uitdagingen nu en in de toekomst aan te kunnen; Europees handelen kan hierbij echt het verschil maken. Een adequate uitvoering van Europese onderzoeks- en innovatieprogramma’s (nu verenigd in Horizon 2020) met aandacht voor zowel toegepast onderzoek als behoud van wetenschappelijke excellentie en het tot stand brengen van een Europese onderzoeksruimte (ERA) staan hierbij centraal.”
Open Science, Open Access
“Nederland zal prioriteit geven aan de evaluatie van het Zevende Kaderprogramma voor onderzoek en technologische ontwikkeling (2007- 2013), en wat betreft de ERA aan het gezamenlijk opzetten van grootschalige onderzoeksfaciliteiten. Daarnaast zal Nederland aandacht schenken aan de snelle ontwikkelingen binnen de wetenschap, die steeds digitaler en opener wordt (‘Science 2.0’ of ‘Open Science’).”
“In lijn met de recente kabinetsvisie over het wetenschapsbeleid deelt Nederland de inzet van de Commissie gericht op het vergroten van de impact van wetenschap en zal vooral inzetten op het verder brengen van ‘Open Access’, open toegang tot wetenschappelijke publicaties, en het gebruik van onderzoeksresultaten. Ook het stimuleren van publiek-private samenwerking en van deelname van het mkb en daarmee toepassing van wetenschappelijke kennis in de maatschappelijke uitdagingen is voor Nederland belangrijk, zowel via Horizon 2020 als Europese ruimtevaartprogramma’s (Galileo en Copernicus).”
Twee hoofdpunten bij onderwijs
De onderwijsagenda kent twee hoofdpunten: “De aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt en de excellentie en modernisering van het hoger onderwijs en het beroepsonderwijs zijn voor Nederland de hoofdthema’s, met als belangrijkste doel de uitwisseling van goede voorbeelden van nationaal beleid te bevorderen. Aansluiting wordt ook gezocht bij de Europa 2020-strategie en de later dit jaar te actualiseren prioriteiten voor Europese onderwijssamenwerking.”
Voor meer werk en innovatieve groei zijn ook cultuur, media en de creatieve industrie van groot belang, schrijft het kabinet. “De Nederlandse focus daarbij zal liggen bij een debat over de voor digitaal erfgoed benodigde infrastructuren en platforms, zoals Europeana, en het realiseren van voortgang in het debat over herziening van de Richtlijn voor audiovisuele mediadiensten. De uitkomsten van de REFIT-evaluatie en een Voorzitterschapsconferentie over audiovisuele werken geven hieraan een nieuwe impuls.”
Urban Agenda
In dat verband is er reeds nu een bijzondere ministersconferentie in de maak. “Tijdens het voorzitterschap schenkt Nederland aandacht aan de stad. Steden zijn motoren van economische groei, broedplaatsen voor innovatie, en belangrijke actoren bij het behalen van de EU 2020-doelstellingen. Nederland is van mening – met de Commissie – dat het economische en maatschappelijke potentieel van Europese stedelijke gebieden beter kan en moet worden benut. Daarom zal Nederland zich inzetten om te komen tot een verbeterde werkwijze op EU-niveau (Urban Agenda for better regulation and innovation).”
“De doelstelling van de Urban Agenda is het terugdringen en verbeteren van Europese regelgeving die stedelijke ontwikkeling onnodig beperkt en het delen van kennis en best practices over innovatieve oplossingen voor Europese stedelijke uitdagingen. Tijdens het voorzitterschap zal een internationaal podium geboden worden aan Nederlandse stedelijke innovaties, (de Innovatie-estafette 2016).”
