Belgische UvA premier
Het maken van kabinetten is in Brussel vaak nog lastiger dan in Den Haag. Het lukte de 39 jarige Waal verassend snel en dan ook nog op hoogst ongebruikelijke wijze. Charles Michel smeedde een coalitie van één Franstalige partij met drie Vlaamse en onder hen nota bene de grote N-VA die liefst helemaal af wil van België. Zo ontstond een soort centrum-rechts Houdini-kabinet, dat sinds een half jaar bezig is te saneren in de Belgische staatsfinanciën.
Het was al met al zeer onverwacht: na Elio di Rupo van de linkse PS in Wallonië kwam er opnieuw een Waalse premier en nu een zeer jonge en iemand van een relatief kleine liberale partij. In vele decennia was dit niet meer gebeurd. Nog opmerkelijker: Charles Michel scoort hoog in Vlaanderen. Hij is als politicus zelf populairder in de polls dan Bart de Wever, de patroon van de N-VA en burgemeester van Antwerpen. Zijn geheim? De UvA!
Eerste keus
Charles Michel spreekt zeer goed en opvallend fraai Nederlands, volgens sommigen in Belgie heel wat beter dan koning Filip of leden van zijn familie. Hij is ook ingetogen van stijl, zonder de flamboyante touche van de Italo-Belg Di Rupo, zijn voorganger. Daaraan heeft zijn studie in Nederland veel bijgedragen, vertelt Michel deze week in HUMO. Hij wilde studeren boven de Moerdijk, maar liefst in Amsterdam, de hoofdstad van de dikke nekken.
De premier ging niet zomaar naar de UvA. “Het was mijn eerste keuze: we moesten drie bestemmingen selecteren en Amsterdam stond bovenaan.” Michel deed zijn laatste jaar van de rechtenstudie voor de helft aan die universiteit en spreekt nog vol nostalgie over deze “uitzonderlijke ervaring” die hem de eerste kans gaf “om in het buitenland te gaan leven en buiten mijn vertrouwde omgeving te treden.”
Die omgeving was klassiek-Belgisch. De premier komt uit een door en door politieke dynastie van Wallonië van klassiek liberale insteek. Zijn vader Louis Michel is ongeveer alles geweest in de politiek, op premier na. Als Eurocommissaris en minister van Buitenlandse Zaken had Louis Michel de faam van een extraverte, Bourgondisch, goedlachs en uiterst behendig factotum. Zijn zoon is een relativerender politiek dier. “Ik ben dan wel rationeel en bedachtzaam, maar – dat is vreemd, ook voor mijzelf – wanneer het erom spant, durf ik te springen.”
Cannabis?
Zo’n spannende sprong was die UvA-studie ook. “Ik ben niet extravert, dat klopt. Ik ben iemand die eerst nadenkt en dan pas een beslissing neemt. Maar Amsterdam was een eyeopener, dat heeft zeker een invloed op mij gehad.”
Die invloed was voor sociaal en cultureel, een confrontatie met ‘Hollandse Branie’ zoals HUMO dit duidt. “Nederland heeft op veel vlakken een andere cultuur”, beaamt Charles Michel. “De relaties met de professoren, bijvoorbeeld, zijn anders. Nederlanders zijn spontaan en uitgesproken.”
Minder leerzaam waren de ‘eigenaardige gastronomische gewoonten’ als kroketten en karnemelk. “Ik moet zeggen: op culinair vlak zoekt men beter zijn toevlucht in België.” ‘Cannabis, nog zo’n lokale specialiteit?’ daagt het blad de premier uit en hij reageert lachend met slechts één woord: “Juist.”
Spontane band
De UvA-tijd is nu dan wel weer geestverruimend en merkbaar in de Europese politiek. Het warme gevoel bij de Hollandse eigenaardigheden heeft de band Michel-Rutte zeer geholpen intussen. “Dat ik in Amsterdam gestudeerd heb, creëert spontaan een band.” Want zo’n “persoonlijke parcours, los van de functies en de politieke achtergrond speelt natuurlijk een rol.”
In de Europese politiek is Michel niet eerst ‘jeune premier’ die een studieverblijf in ons land steeds aanhaalt als wezenlijke belevenis voor zijn levensloop. De Portugese premier en Commissie president in Brussel, Jose Manuel Barosso, kwam als jeugdige maoïst naar Nederland en kon er de eerste vrije lucht ademen. Hij zei tegen ScienceGuide in 2007: “Ik ben zelf als student bij u in Nederland geweest voor mijn studie. Dat heb ik geloof ik nog nooit verteld. Na de omwenteling bij ons [de Anjerrevolutie van 1974] werd het mogelijk om tijdens de studie in andere landen in Europa kennis op te doen.”
“In 1978, denk ik, kon ik een programma van de Amsterdamse universiteit en Columbia volgen. Als eerste student uit Portugal kreeg ik die kans. Dat was een onvergetelijke ervaring. Het inspireert mij tot de dag van vandaag, bijvoorbeeld om nu juist te pleiten voor net zulke programma’s in de ‘oude lidstaten’ van de unie voor studenten uit de nieuwe, voor jongeren uit Polen of Tsjechië en zo voorts. Zulke ervaringen in andere landen, bij je nieuwe partners en bij topinstellingen daar hebben een enorme impact. Ik weet daar zelf alles van.”
