Betere studiekeuze helpt LLL

Nieuws | de redactie
31 maart 2015 | Leven Lang Leren staat al lang op de agenda, “maar waarom lukt dan niet echt dat van de grond te krijgen?” Bart Golsteyn (Universiteit Maastricht) zette voor de SER en experts uit de polder de feiten en kansen hierbij op een rij.

Golsteyns onderzoek onder werknemers heeft hem een sleutel gegeven voor het antwoord op zijn vraag, die voor zowel HBO en WO als voor de polder best ongemakkelijk is. “Uit onze enquete blijkt dat mensen 31% van hun werktijd besteden aan activiteiten die zij ‘leerzaam’ noemen en die hun kennis en ervaring helpen versterken. 94% van die leertijd in het werk beschouwen zij als informele kennisvergroting, 6% wordt door formeel leren benut. Dat komt uit op niet meer dan 37 uur cursus per jaar!”

Geen relevante maatstaven

De bereidheid tot zulk leren door en binnen het werk blijkt niet sterk leeftijdgebonden. De cijfers daarover noemde Golsteyn “frappant”, tijdens de expertsessie van de SER voor de ‘verkenning leren in de toekomst’. Jonge werknemers zeggen dat zo’n 40% van hun werk ook leertijd is die hen vormt in kennis en ervaring. Werknemers boven de zestig zeggen dat dit voor zo’n 25% van hun werk nog steeds opgeld doet. “Dat is maar weinig minder en de factor ‘leerzaam’ blijft mensen gedurende hun hele loopbaan motiveren.”

Ondanks die grote betekenis van leren in brede zin in de arbeidsmarkt en werksituaties is het niet goed gelukt relevante maatstaven daarvoor te ontwikkelen. De normen zijn grotendeels ontleend aan formele leervormen uit het onderwijsaanbod aan jongeren, veelal initiële opleidingen. “Die zijn simpel te meten en in output normen of input inspanningen te toetsen. De pluspunten van heel veel LLL-activiteiten blijven daardoor buiten beeld, bijvoorbeeld bij EVC-trajecten die moeilijk zijn te vertalen in formele onderwijsvereisten of diploma’s.”

Dit maakt ook moeilijk zichtbaar hoeveel LLL-activiteiten feitelijk correcties vormen op eerdere, niet goed geslaagde studiekeuzes. “Van het potentieel dat MBO, HBO en WO leveren, gaat op deze manier 13,9% verloren. De kosten daarvan zijn 5,7 miljard per jaar aan verloren kwaliteit van menselijk kapitaal en productiviteit. Er is een causaal bewijs voor, dat concrete extra ondersteuning bij studiekeuze al direct helpt om zulke kosten omlaag te brengen.”

Leven Lang Leren is breed

Voor het beleid van OCW en HO-instellingen is dit een wezenlijk signaal, benadrukt de Maastrichtse arbeidsmarktonderzoeker Golsteyn. “Betere initiële keuzes laten maken, helpt meteen bij het verminderen van latere kosten voor bijscholing en Leven Lang Leren dat correcties op zulke keuzes gaat moeten leveren. Leven Lang Leren is breed, maar wordt vaak smal gezien en gemeten. De doelen ervan worden vaak gerealiseerd, maar daardoor niet helder zichtbaar gemaakt in evaluaties en beleidsanalyses.”

Signalen hiervan kwamen in de SER-discussies van verschillende kanten. Het MKB in de metaalsector doet bijvoorbeeld veel om VMBO’ers en MBO’ers naar zich toe te trekken als stagiairs en praktijkleerlingen. 90% van die laatste groep blijft in die sector actief, maar vaak zonder diploma, omdat ze dat in de school uiteindelijk niet halen. Nu de bedrijven scholingspools vormen, om die jongeren samen ‘op te pakken’ al tijdens hun leerfase, gaat bij die jongeren het diplomarendement omhoog toto 80%, liet scholingsfonds OOM.

De interne academie van de Belastingdienst ziet zich voor nog radicalere realiteiten geplaatst. “Werken en leren worden steeds moeilijker te onderscheiden. Het werk is voortdurend een proces geworden van het met elkaar beantwoorden van de vraag ‘hoe los je dit volgende vraagstuk op?’ Het leren is dan niet meer te reduceren tot iemand een opleiding laten doen als er een probleem niet goed gaat of dat te moeilijk blijkt,” zei de academie-chef. Golsteyn onderstreepte in dat verband nog eens, dat bij dit wegvallend onderscheid de maatstaven voor het leren niet meer die van formeel, initieel onderwijsaanbod kunnen blijven. 


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK