Europees MBO ambitieuzer dan HO
“Wat hebben Jerevan en Riga met elkaar gemeen? Naast het feit dat beide hoofdsteden een kwart eeuw geleden nog onder de Sovjet-Unie vielen, mogen ze zich beiden verheugen op een onderwijsverklaring die hun naam zal dragen. De Armeense hoofdstad is 14 en 15 mei 2015 gastheer van een ministeriële Bolognaconferentie en in Riga wordt op 22 juni 2015 de koers van het Europese mbo bepaald. Vergelijk je de conceptverklaringen met elkaar valt er één aspect direct op: het ambitieniveau.
Bologna…lost ambition?
Het Bolognaproces is gestart in 1999 met 29 landen. Naar alle waarschijnlijkheid zal Wit-Rusland tijdens de ministeriële conferentie in Jerevan als 48e land toetreden tot de Europese Hoger Onderwijs Ruimte (EHEA). Deze toetreding lijkt gelijk het enige echte nieuws dat er straks te melden is uit Jerevan. Verder worden vooral administratieve processen herzien (zoals de European Standards and Guidelines in Quality Assurance). De ‘commitments’ waar de ministers voor gaan tekenen zijn abstract en verre van ‘SMART’ geformuleerd.
De in Leuven (2009) vastgestelde doelstelling om in 2020 tot 20% mobiliteit in de EHEA te komen is niet terug te vinden in de Jerevanverklaring, laat staan concrete acties hoe daar gezamenlijk te komen. De wil om gezamenlijk vorderingen te maken in de EHEA lijkt bij veel landen afwezig. Tibor Navracsics, Europees commissaris voor onderwijs, verwoordt het krachtig in zijn recente column in University World News: “We seem to have lost ambition”.
Riga…new deliverables!
Waar de voortgang in en het enthousiasme voor het Bolognaproces lijkt te stagneren, wordt er in het mbo juist een schepje bovenop gedaan. De Europese mbo samenwerking begon in 2002 met het Kopenhagenproces. Sinds het Brugge communiqué (2010) is er een duidelijke link gelegd tussen de Europa 2020-strategie, de uitdagingen op de Europese arbeidsmarkt en de bijdrage en rol van het mbo. Op 22 juni 2015 zullen er in Riga raadsconclusies worden aangenomen over de voortgang van het Kopenhagenproces.
Een opvallende passage in de conceptraadsconclusies is: “While the vision and strategic objectives defined in the Bruges Communiqué are valid until 2020, the aim of the Riga Conclusions is to propose a new set of medium-term deliverables in the field of vocational education and training for the period 2015-2020.” De ambities worden niet bijgesteld maar juist aangescherpt. Voorbeelden zijn ‘work based learning’ invoeren op alle niveaus en een assessment van ‘key competences’. Gezien de effecten van de economische crisis op de Europese arbeidsmarkt is dit een strategische zet van het mbo.
Waar is de samenhang?
Qua ambitieniveau lijkt het hoger onderwijs nog wat te kunnen leren van het mbo. Dit wordt in zowel in het mbo als in het ho nog wel eens anders ervaren. Dan is er nóg een noemenswaardige observatie als je beide verklaringen leest. Er wordt in de Rigaverklaring geen melding gemaakt van het hoger onderwijs en vice versa wordt het mbo niet genoemd in Jerevan. Doorlopende leerlijnen en een goede aansluiting tussen beide sectoren lijkt toch cruciaal om de komende generatie jongeren van de juiste kennis en vaardigheden te voorzien. Ik stel dan ook een gezamenlijke mbo-ho-verklaring voor in 2020, dat scheelt ook nog eens in de reiskosten.”
Sebastiaan den Bak is adjunct directeur van Neth-ER
