Wacht niet op ons

Nieuws | de redactie
26 augustus 2015 | Jet Bussemaker wil met haar HO-strategie in het nieuwe academisch jaar een vliegende start maken. HBO en WO moeten niet afwachten met impulsen voor hun docenten totdat OCW geluid geeft, maar aan de slag. “Geld moet nu niet tussen de plinten verdwijnen.”

Het is soms echt goed om niet alleen maar opgesloten te zijn op je ministerie. Jet Bussemaker maakte aan het begin van dit nieuwe collegejaar twee momenten mee die haar daarvan nog eens doordrongen. Een moment rond erfgoed en een moment bij het ontbijt van maandagochtend.

De minister zocht daar een grote groep internationale studenten op die aan waren gekomen op Schiphol om in ons land hun vernuft en Bildung naar grote hoogten te tillen. Van een jongen uit Pakistan die bewust naar Stenden wilde om internationaal hospitality management te leren tot een meisje uit China, dat in Wageningen “the wordfamous study in foodsafety” wilde gaan volgen. En uiteraard accordeonist Nicolae uit Moldova die aan het conservatorium in Amsterdam als eerste student uit zijn land was toegelaten.

Bij het ontbijt sprak ze met hen over hun dromen en hun herkomst, maar ook over wat ze in ons land verwachtten te leren en hoe zij de komst naar hier hadden voorbereid en beleefd. Ze kon zich inleven vanuit haar eigen belevenissen bij Harvard. “Ik kwam aan op het vliegveld van Boston en daar stond ik alleen met mijn koffer. Het was zaak dat ik meteen onderdak zou gaan regelen. Dus ik zei tegen mezelf: ‘Okay, je gaat het hier maken, wees dus niet verlegen nu.” Zoiets meemaken is een ‘life changing experience’. Ikzelf bijvoorbeeld sprak op Harvard ineens met geleerden waarvan ik daarvoor de boeken kende en las. Zoiets neemt niemand je meer af! Je leert dus heel veel, juist ook van je blik vanuit die ervaringen in een ander land op wat je daar meemaakt en wat je thuis meemaakt of leerde.”

Nu het parlementaire en academische jaar weer beginnen vroeg ScienceGuide Bussemaker naar de grote lijnen voor de tijd die ons nu te wachten staat.

De HO-strategie is nu uitgebracht en nu gaat het erom die optimaal te maken en aan de slag te gaan. Welk punt vindt u zo wezenlijk, dat u zegt: ‘begin nu direct in HBO en WO met een fundamentele aanpak daarmee’?

Dat is zonder meer het meer waarderen van de docenten en de taak van de docent. Voor elke hogeschool en universiteit is het de hoogste prioriteit, dat men zorgt dat men hele goede mensen als docenten in huis heeft en vormt. En dat je hen aanmoedigt in die rol het beste van zichzelf te geven.

Met die inzet van docenten kunnen we voor de student de idealen waar maken die we delen in het hoger onderwijs: meer aandacht voor rijke Bildung, studenten uitdagen in het vak en in hun brede ontwikkeling, ze aanmoedigen in hun studiesucces. En ze dan ook af en toe uit hun comfortzone halen om zich volop te ontwikkelen. Dat moeten bestuurders samen met de docenten doen door hen de positie te geven die zij in het onderwijsproces verdienen.

Gebeurt dat dan onvoldoende toch nog?

Daar wordt al op allerlei plekken aan gewerkt. Het is niet zo dat we in de HO-strategie hier een thema aansnijden waar HBO en WO nog nauwelijks aan toe zijn. Gelukkig niet! Ik was in Utrecht en zag daar hoe men binnen de universiteit gerichte opleidingsprogramma’s heeft voor het docentschap van academici die met de studenten het onderwijsproces realiseren moeten. Die gerichte aandacht en waardering is een belangrijke factor. Elders heeft men nu ‘docenthoogleraren’, dus mensen die als hoogleraar bewust ingezet worden voor de docententaak. Zulke initiatieven zijn echt de moeite waard.

Er komen nu ook Comenius-beurzen om de internationale uitwisseling te versterken daarbij. We hebben hier op Schiphol net die internationale studenten met Holland Scholarships ontvangen en met Erasmus+ kun je binnen Europa heel veel doen als student. Dat voor docenten dit nu ook beter mogelijk wordt, is een stap vooruit.

Dit zijn dingen die hogeschool en universiteit dus vooral ook zelf kunnen oppakken.  

Zo is het. Dat zeg ik hen ook steeds:  ‘Wacht niet op ons!’ Er is ook op dit terrein heel veel ruimte, zowel in de regels als in het beleid. Die ruimte is in het HO vaak zo groot als je hem zelf maakt. Zeker bij het aanmoedigen van docenten gaat het er niet om, dat wij vanuit OCW van alles zouden moeten doen, maar dat we opleidingen en instellingen faciliteren en ondersteunen vanuit ons beleid. Je hoeft echt geen brief van de minister te hebben om op dit terrein vanuit de HO-strategie aan de slag te gaan.

Eerder is het nog wat anders. Als wij met brieven zouden gaan werken naar de instellingen met voorstellen of plannen van onze kant, dan klinkt al snel het geluid dat men tabak heeft van al die regels en wat men nu weer allemaal moet, he? Daarom benadruk ik dat men de ruimte moet pakken.

De nieuwe Holland Scholarships geven internationalisering een impuls na de jammerlijke afschaffing van de Huygens Beurzen. In de HO-strategie krijgt dat onderwerp wat weinig aandacht. Waarom is dat?

Vind je? Ik ben met dat onderwerp toch echt steeds bezig. We moeten met elkaar wel goed kijken naar een zo doeltreffend mogelijke aanpak. We moeten er aan werken dat we de Nederlandse student stimuleren een studie deels ook internationaal te doen. Ook de international classroom kan daarbij helpen. Wat we niet moeten doen is een soort concurrentiebeleid voeren tussen instellingen in het zoveel mogelijk naar binnen halen van studenten uit andere landen. Zorg liever dat je studenten gaan reizen, dat ze aangemoedigd zijn hun blik te verruimen.

Een betere afstemming bij de werving van internationale studenten kan dan ook goed zijn. Het gaat er niet om dat iedereen maar elke student binnen haalt, maar dat die studenten bewust hier komen. Dat zie je bij de Hollands Scholarship studenten ook zo mooi. Zij kozen echt op de inhoud voor de zwaartepunten waar ons land heel goed is. Daarom komen ze hier. Bovendien is het de ervaring dat hun aanwezigheid dan onze studenten ook weer stimuleert.

Instellingen moeten zulke jongeren vanuit de inhoud en niet van inkomstenmaximalisatie gedreven binnen halen. Ik heb daar wat zorg over. Soms lijkt het of het gaat om het aantrekken van aantallen.

Prinsjesdag is in aantocht. Wij noteren dat de twee regeringsfracties zo’n 700 mln euro mogen ‘verdelen’ voor hun prioriteiten. Daar lijken investeringen in kennis niet erg hoog tussen te zitten. Gaat u hen daar nog wat opporren?

Wacht nou eerst maar eens even af tot Prinsjesdag, he? Ik stel wel vast dat de onderwijssector de voorbije jaren in een serie stappen extra geld heeft kunnen krijgen voor investeringen. Het Nationaal Onderwijs Akkoord deed dat en nu de opbrengst van het studievoorschot. Het gaat er dan niet primair nu om, dat er meer geld gereserveerd wordt, maar dat die extra investeringen nu echt gaan ‘leveren’.

Die discussie leeft al een tijdje. Ook de Kamer vraagt erom dat zoiets beter te volgen zou zijn. Men hoort dan dat er duizenden docenten bij gaan komen en vraagt zich vervolgens af ‘waar zijn die dan?’

Daarom heb ik sectorafspraken gemaakt over de hele linie, zodat we daar aan werken met elkaar en we weten waar we aan toe zijn. Dat is gebeurd met het PO en VO. Met het MBO zijn nu voor het eerst kwaliteitsafspraken gemaakt.

Met het hoger onderwijs komen we tot een nieuwe ronde van zulke kwaliteitsafspraken. Het gaat erom dat de extra middelen worden geinvesteerd in de inhoud. Het geld moet niet tussen de plinten verdwijnen, zal ik maar zeggen. De ruimte die er is willen benutten voor kwaliteit van de inhoud van onderwijs en onderzoek.

Overigens die tweede belevenis, los van het ontbijt met de internationale studenten met de minister, was tijdens Sail. Daar werd zij vanaf oude scheepjes toegezongen. “ Omdat zij nu ook als erfgoed erkenning hebben gekregen en de mensen die daar veel tijd en liefde in steken met hen. Met de nieuwe erfgoedwet is dat nu geregeld. Kreeg ik op Sail van die mensen op hun scheepjes een serenade daarvoor! Dat was zo leuk. Je moet als minister niet alleen maar op je kantoor zitten, dat bleek weer eens.”   


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK