Duitse student minder naar HBO
In het studiejaar 2014-2015 daalde de instroom van het aantal internationale studenten aan de hbo-instellingen ten opzichte van het jaar daarvoor. De daling komt doordat Duitse studenten minder vaak voor Nederland kiezen als studiebestemming. Dit is een breuk met ten minste de afgelopen vijftien jaar, waarin het aantal internationale studenten in het hbo juist constant toenam.
De daling van het aantal instromende Duitse studenten in het hbo is terug te zien in het totale aantal inschrijvingen: in 2011/2012 studeerden in totaal 14.169 Duitse studenten met een niet-Nederlandse vooropleiding aan Nederlandse hogescholen, in 2014/2015 was dit met exact 2.000 studenten teruggelopen naar 12.169.
Zorgelijke ontwikkeling
Thom de Graaf van de Vereniging Hogescholen is niet blij met deze trend: “Een van de conclusies uit onze analyse is dat de politieke weerstand van enige jaren terug, tegen de aanwezigheid van Duitse studenten in de collegezalen, ook in Duitsland is doorgedrongen. Dit is een zorgelijke ontwikkeling, want internationale studenten verhogen het niveau op de opleidingen, zorgen voor grensoverschrijdende contacten en netwerken en dragen flink bij aan de Nederlandse economie.”
Er zijn ook ontwikkelingen in Duitsland zelf die de veranderingen in studiekeuze hebben veroorzaakt. “De Hochschulreform, het afschaffen van de dienstplicht en de hogere studienanfangerquote hebben geleid tot een flinke toename van het aantal eerstejaarsstudenten in Duitsland tussen 2007 en 2013,“ melden VH en EP-Nuffic in hun analyse.
“De reactie hierop in de vorm van het Hochschulpakt heeft gezorgd voor flinke extra investeringen in het Duitse hoger onderwijs. Het aantal beschikbare studieplekken én het aantal hogescholen is fors toegenomen, terwijl het aantal programma’s met een numerus clausus juist is afgenomen. De forse stijging van het aantal Duitse studenten in Nederland tussen 2007 en 2011 hing deels samen met een gebrek aan goede, beschikbare studieplekken in Duitsland zelf. Door de extra investeringen van het Hochschulpakt is dit tekort deels weer opgeheven en wordt studeren in Duitsland weer aantrekkelijker.”
Formidabele ambassadeurs
Freddy Weima van EP-Nuffic hoopt wel dat het Nederlands HO deze trend weet te kunnen keren: “Op termijn moeten alle initiatieven tot onderwijssamenwerking met Duitsland beter op elkaar aansluiten, van vroeg vreemdetalenonderwijs in het Duits in de grensregio en ondersteuning van Duits in het voortgezet onderwijs, tot samenwerking met Duitse partners in het mbo en het hoger onderwijs. Dit stimuleert zowel de ingaande als de uitgaande mobiliteit en zorgt ervoor dat Nederland als vestigingsland aantrekkelijk is.”
In de conclusies van de analyse staat daarom onder meer: “De meer dan 100.000 Duitse studenten die hun opleiding hebben gevolgd aan Nederlandse hogescholen en universiteiten vormen een formidabele groep ambassadeurs voor meer begrip, interactie en (economische) samenwerking tussen Nederland en Duitsland. De Nederlandse rijksoverheid en het hoger onderwijs zouden dit punt wat vaker mogen uitdragen – naar elkaar, naar hun stakeholders in Nederland, maar zeker ook naar hun partners aan de andere kant van de grens.”
Vaker mobiel
“De vooruitzichten voor werving en selectie van Duitse studenten voor Nederlandse programma’s, zeker voor instellingen in de grensregio, zijn gematigd positief. Vanaf 2017 neemt het verwachte aantal eerstejaarsstudenten in Duitsland licht af en pas vanaf 2020 zal deze afname (net als in Nederland) sterker zijn. Tot 2020 zijn hernieuwde op Duitse scholen en scholieren gerichte wervingsactiviteiten kansrijk.”
“Net als de Nederlandse student is ook de Duitse student steeds vaker internationaal mobiel. Er zijn van overheidswege in elk geval geen formele belemmeringen om binnen het hoger onderwijs nog actiever samen te werken met onze Duitse partners dan nu al gebeurt. Specifiek op Duitsland gerichte wervings- en selectieactiviteiten horen daar zeker ook bij.” Moest het HBO zich bijvoorbeeld niet eens krachtiger presenteren op de Hannover Messe bij de ‘Wissenstag’?
