Toetsing in HO vergt verbetering
De Onderwijsinspectie heeft onderzoek gedaan naar de kwaliteit van toetsten in het Hoger Onderwijs. Hoewel dat er dingen verbeterd zijn ook naar aanleiding van het Rapport ‘Vreemde ogen dwingen’ is er nog veel ruimte voor verbetering. Om deze vooruitgang te boeken zal het nodig zijn om meer kennis te delen over toetsing in het hoger onderwijs ook moet er meer onderwijskundig onderzoek worden gedaan naar de effectiviteit van toetsing.
Aanleiding en aandachtspunten
Bij toetsing zijn velen binnen een instelling betrokken: docenten, examinatoren, toetsdeskundigen, management en bestuur, en examencommissies. Tijdens het onderzoek Verdere versterking gaven examencommissies aan dat zij bij de borging van de kwaliteit van de toetsing afhankelijk zijn van al die andere betrokkenen. Hoewel er momenteel in het hoger onderwijs al veel activiteiten worden ontplooid om de kwaliteit van de toetsing te versterken, is het noodzakelijk om deze activiteiten te intensiveren. Alleen dan kunnen de examencommissies hun borgende taak in de toekomst goed invullen.
Als twee voorwaarden voor goed functionerende examencommissies werden in het onderzoek Verdere versterking de heldere positionering van de examencommissie en de deskundigheid van examinatoren genoemd. In gesprekken die we later voerden met deskundigen en betrokkenen werden deze punten verbreed tot een heldere organisatorische inbedding van de toetsing respectievelijk toetsdeskundigheid van docenten en onderwijskundig leiders.
Concept van de kwaliteitspiramide
Deze verbreding sluit aan bij het concept van de kwaliteitspiramide van eigentijds toetsen en beoordelen een theoretisch model over de kwaliteit van de toetsing dat in het hoger onderwijs breed wordt benut. De toetspiramide biedt een handvat om te verduidelijken wat te verstaan onder de kwaliteit van de toetsing: een belangrijk element is de samenhang bij toetsing.
Dan gaat het om de samenhang tussen toetsbeleid, toetsprogramma, toetsen en toetstaken, en om de kwaliteit van ieder afzonderlijk onderdeel. Om op al deze vlakken verder te komen, is het van belang dat universiteiten en hogescholen hun ervaringen en good practices met elkaar delen.
Daarmee komen we tot vier aandachtspunten die de rode draden vormen op weg naar verdere verbetering van de kwaliteit van de toetsing: samenhang bij de toetsing, professionalisering, de organisatorische inbedding en kennisdeling.
Ruimte voor verbetering
Hoewel er weinig onderzoeksgegevens beschikbaar zijn over de kwaliteit van de toetsing in het hoger onderwijs, bestaat er een brede consensus dat er ruimte voor verbetering is. De afgelopen jaren zijn er binnen instellingen en op landelijk niveau al diverse stappen gezet. Hogescholen nemen initiatieven naar aanleiding van het advies Vreemde ogen dwingen van de Commissie externe validering examenkwaliteit hoger beroepsonderwijs(2012).
Ruim dertig hogescholen wisselen ervaringen en materialen uit rond professionalisering op het gebied van toetsdeskundigheid. Ook zijn universiteiten en hogescholen bezig met versterking van hun examencommissies. Men is het erover eens dat dit proces nog in ontwikkeling is. Het is wenselijk de inspanningen ter verbetering van de toetsing te intensiveren.
Aandacht voor kwaliteit
De inspectie wil de verbetering stimuleren met drie aanbevelingen, gericht aan de instellingen, de koepelorganisaties en de minister. Ten eerste adviseren we instellingen de komende jaren extra aandacht te besteden aan de kwaliteit van de toetsing, en dan met name aan de samenhang bij de toetsing, de professionalisering en de organisatorische inbedding. Versterking van de interne en ook externe kwaliteitszorg rond professionalisering hoort daarbij, en past bij een kwaliteitscultuur.
Ten tweede bevelen we de koepels aan de kennisdeling tussen instellingen te faciliteren, ook over de grenzen van hbo en wo heen. Tot slot adviseren we de minister om te stimuleren dat er onderwijskundig onderzoek wordt gedaan naar de kwaliteit van toetsing en naar de toetsdeskundigheid van docenten en onderwijskundig leiders in het hoger onderwijs. Dat kan inzicht geven in effectieve strategieën bij de versterking van de toetsing.
Het belang van goede toetsing zal de komende jaren veel aandacht vragen: innovaties in het onderwijs vragen steeds weer om een nieuw perspectief op de kwaliteit van toetsing. Het gebruik van nieuwe technologieën bij toetsing en flexibilisering van het onderwijs brengen nieuwe uitdagingen met zich mee. Goede toetsing is essentieel om het eindniveau te kunnen blijven garanderen.
U leest het hele rapport hier
