D66 wil kansen voor iedereen
In het 232 pagina’s tellende conceptverkiezingsprogramma van D66 is er veel aandacht voor de tweedeling in de samenleving en in het onderwijs. Daarom moet er meer geïnvesteerd worden in kennis en onderwijs. Hoeveel precies wordt duidelijk na Prinsjesdag als het CPB komt met de laatste ramingen voor de economie. Wel is duidelijk dat de sociaal-liberalen een miljard extra willen voor innovatie. Ook wil men stoppen met het topsectorenbeleid.
Hieronder leest u de belangrijkste passages uit het programma over kennis en innovatie.
“Het huidige onderwijs is goed, maar onze ambities gaan verder. Vandaag is er te veel kansenongelijkheid, er zijn te weinig tweede kansen en de gemiddelde kwaliteit is niet hoog genoeg. Docenten krijgen onvoldoende de ruimte om te excelleren en er wordt te veel gedacht vanuit gemiddelden en niet vanuit de toegevoegde waarde voor elk kind – van achterblijver tot koploper.”
“Uiteindelijk staat of valt goed onderwijs met de leraar. D66 wil het onderwijs teruggeven aan de leraar. Die geven we meer tijd, meer ruimte en meer vertrouwen. Daarom zorgde D66 voor de 20-lesurennorm. Van leraren verwachten wij dat zij van elkaar leren, zich ontwikkelen, hun kennis en vaardigheden op peil houden en elkaar helpen steeds een beetje beter te worden. De leraar is eigenaar van zijn eigen les(methodes) en de onderwijsinspectie kijkt niet over zijn schouder mee, maar toetst of het onderwijs voldoet aan de wettelijke vereisten en alleen wanneer het heel erg slecht gaat ook met de manier waarop het onderwijs wordt vormgegeven.”
Lerarenregister inzichtelijk
“De pabo’s en lerarenopleidingen moeten ook een rol gaan spelen bij de ontwikkeling van leerkrachten die al voor de klas staan. Praktijkervaring, begeleiding door ervaren leraren en aanvullende scholing maken een leraar van startbekwaam vakbekwaam. Voor leraren die zich willen laten bijscholen is een lerarenbeurs beschikbaar en in het lerarenregister worden scholing en behoefte inzichtelijk.”
“In het beroepsonderwijs zullen we alleen centraal examineren op taal en rekenen voor die mbo’ers die door willen stromen naar het hbo of waar taal en rekenen een essentieel onderdeel is van het beroep, zoals bijvoorbeeld bij klassenassistenten, verplegend personeel of technische beroepen. We zorgen dat het onderwijs op vmbo en mbo beter op elkaar aansluit. Dit doen we onder andere door één integraal toetsingskader en door het toelaten van experimenten met doorlopende lijnen als ware het één onderwijssysteem.”
Ook dertigplussers kunnen lenen
“We maken het sociaal leenstelsel toegankelijk voor laatbloeiers en voor mensen die na een aantal jaren werken een tweede kans willen, ook als ze ouder dan dertig zijn. Mensen die na een onderbreking van hun carrière een doorstart willen maken, krijgen de gelegenheid hun vaardigheden snel weer op peil te brengen. De toegang tot het mbo/hbo/wo voor ouderen wordt vereenvoudigd door meer gebruik te maken van deelcertificaten, door meer flexibiliteit te brengen in het aanbod, door redelijke collegegelden te vragen en ook door mensen in de WW of bijstand de mogelijkheid te geven om een opleiding te volgen.”
“De toegankelijkheid van het hoger en wetenschappelijk onderwijs was en is voor D66 een harde randvoorwaarde. Eventuele nadelige effecten op de toegankelijkheid, onder wie ook voor studenten die van het mbo naar het hbo kunnen en willen doorstromen, zullen indien nodig worden gecorrigeerd.”
Ook voor nieuwkomers
“In het kader van leven lang leren bevorderen we het aanbod van avondopleidingen in het beroepsonderwijs en nemen we barrières als leeftijdseisen en hoge collegegelden weg. Een leven lang groeien geldt ook voor nieuwkomers, want juist hen kunnen we op deze manier helpen om hun plek in de samenleving te vinden. Voor nieuwkomers, onder wie asielzoekers, moeten vanaf het moment van aankomst tweejarige internationale schakelklassen beschikbaar zijn. Voor nieuwkomers die ouder zijn dan zestien moeten passende trajecten beschikbaar komen en willen we betere en snellere diploma-erkenning, met desnoods bijscholingstrajecten op maat.”
“Doorlopende leerlijnen bevorderen de aansluiting tussen vmbo en mbo en hbo. We maken het eenvoudiger voor jonge mensen om te blijven leren, door het gebruik van Associate Degrees, Meestertitels en zogenaamde meesterschap-in-vakmanschaptrajecten die ook in deeltijd kunnen worden gevolgd.”
Collegegeld voor laatbloeiers
Verder bevorderen we de toegankelijkheid met een wettelijk collegegeld voor tweede studies, een begrensd collegegeld voor laatbloeiers en het verlagen van barrières tussen het hbo en wo, zodat studenten flexibeler van het gehele hoger onderwijsaanbod gebruik kunnen maken.
“Wij willen de komende jaren dat de aandacht expliciet uitgaat naar de beoogde hogere kwaliteit van onderwijs. De door het nieuwe leenstelsel vrijvallende middelen zullen ook in de toekomst voor de kwaliteit van het hoger onderwijs gereserveerd blijven; het betreft immers gelden die in het verleden als basisbeurs aan de studenten werden uitgekeerd.”
“Naast de wo-masters wordt meer ruimte gegeven aan professionele masters binnen het hbo. Binnen de kunstenstudies (conservatoria, beeldende kunst-, design-, en modeacademies, toneelscholen) kan worden geëxperimenteerd met een derde onderwijscyclus, inclusief een professionele doctoraat. Initiatieven om talentvolle studenten en docenten uit het buitenland aan te trekken krijgen volle steun, evenals pogingen om dergelijk talent ook na hun studie voor de Nederlandse economie te behouden. Bijvoorbeeld door hen met een blue card versneld een werk- en verblijfsvergunning te kunnen verlenen.”
Sluipenderwijs selectie
“Sluipenderwijs is de selectie aan de poort bij het hoger onderwijs toegenomen. Geschat wordt dat ongeveer een derde van de wo-studenten en een tiende van de hbo-studenten in hun studie is beland na een succesvol verlopen selectie. Wanneer selectie verder gaat dan het uitfilteren van mensen met lage cijfers, maar er echt gekeken wordt naar motivatie en talent, kan selectie helpen bij het optimaal inzetten van schaarse onderwijsmiddelen.
“Maar er is een reëel risico dat instellingen kiezen voor ‘minder riskante’ studenten, waardoor bijvoorbeeld jongeren met een niet-Nederlandse achtergrond de kans lopen buiten de boot te vallen. D66 wil dat deze effecten heel expliciet in kaart worden gebracht en als onderdeel van de jaarplannen worden gedeeld. We hebben liever geen selectie, dan selectie die – onbedoeld – geschikt talent van een kans berooft.”
“D66 wil bij universiteiten en hogescholen de opleidingscommissies en facultaire studentenraden versterken en rechten en plichten voor deze raden uitbreiden. Medezeggenschap moet zowel centraal als decentraal sterk zijn. Ook in het mbo is behoefte aan sterkere medezeggenschap.”
Meer onderzoekstalent aantrekken
“D66 heeft de afgelopen jaren gezorgd voor meer investeringen in wetenschappelijk onderzoek – fundamenteel en toegepast. Deze lijn zetten wij voort. Daarbij willen we de administratieve last van het aanvragen van subsidies beperken. Het uitwisselen en aantrekken van internationaal onderzoektalent door Nederlandse topinstellingen krijgt volle steun. In het kader van ontwikkelingssamenwerking wordt ingezet op het delen en uitwisselen van kennis en onderzoek op gebieden waar Nederland goed in is.”
Nederland loopt steeds verder achterop met investeringen in innovatie. De trend van achteruitgang moet gekeerd. D66 wil € 1 miljard extra investeren in innovatie. Ook bij het stimuleren van publiek-private of privaat-private samenwerking, het binnen brengen van Europees geld en het versterken van clusters van bedrijven, onderwijs en overheid, blijven overheidsinvesteringen nodig. D66 wil het innovatiebeleid inrichten op het vinden van oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen en inzetten op regionale vernieuwing, in plaats van op het stimuleren van het verouderde denken in sectoren.
