Robbert Dijkgraaf wil tegenwicht bieden
In de Vlaamse krant De Tijd stond onlangs een groot interview met Robbert Dijkgraaf. Vanuit zijn Institute for Advanced Study (IAS) in Princeton hield hij de huidige wetenschap tegen het licht. Hoewel de oud KNAW-president weet dat hij in geprivilegieerde omstandigheden kan werken heeft hij wel kritiek op hoe de samenleving en de politiek omgaat met de wetenschap.
Soms moet je heel diep buigen
Dijkgraaf vertelt waarom het op zijn instituut zo fijn werken is. “Dit instituut vormt een tegengewicht voor een wetenschap die op korte termijn denkt, waar mensen van jaar tot jaar leven en van onderzoeksvoorstel tot onderzoeksvoorstel werken. Een gedetailleerde kwartaalplanning voor een subsidieaanvraag opstellen is misschien mogelijk als je een deeltjesversneller wil bouwen, maar niet als je wil nadenken over wat die versneller precies moet vinden: daarvoor is verbeelding nodig. Wij doen hier dus geen toegepast onderzoek, ook niet in opdracht van bedrijven.”
De oud KNAW-president hekelt daarom hoe er in de huidige wereld naar wetenschap wordt gekeken. “De wereld wil echter een wetenschap zien die succesvol is, met mooie persberichten en briljante resultaten. Terwijl ook ik vanbinnen verward ben over dingen. Soms moet je heel diep buigen om het allersimpelste te begrijpen. Daar is geen ruimte voor in de huidige wereld.”
Nog nooit gehoord van de H-index
Dijkgraaf is ook kritisch op de publicatiedruk die er momenteel heerst in de wetenschap. “Wij houden geen publicatielijsten bij, onze professoren worden daar niet op geëvalueerd. Wat niet wil zeggen dat de IAS-professoren niets belangrijks publiceren. Ed Witten is de meest geciteerde academicus in de natuurkunde, alleen had hij nog nooit gehoord van de H-index die dat meet.”
Toch staat ook het IAS onder druk: druk om te groeien en om steeds weer fondsen binnen te halen. Het gaat om veel geld: de jongste fondsenwerving leverde liefst 212 miljoen dollar op (193 miljoen euro). Een bedrag waar je in Europa alleen maar kan van dromen.
Wringt het niet bij een idealist als Dijkgraaf om mee te doen aan de geldrace van de Amerikaanse universiteiten? “Fondsenwerving was voor mij een totaal nieuwe ervaring. Je moet jezelf verkopen, al is dat niet het goede woord: je verkoopt aan mensen die heel graag willen kopen. Ze hebben elk een eigen opinie en zijn soms enthousiaster over het onderzoek dat ze willen steunen dan de onderzoeker zelf. In Nederland of België moet je trouwens ook middelen sprokkelen, vooral bij de overheid. Die heeft een eigen kijk op de wereld, en daar moet je je aan aanpassen.”
U leest hier via Blendle het hele interview met Robbert Dijkgraaf.
