Taal in technische context

Nieuws | de redactie
20 september 2016 | Het onderwijs in wetenschap en technologie heeft te maken met een heel eigen taal. Saxion associate lector Martine Gijsel stelt dat “door bewust aandacht te besteden aan de taal die wordt gebruikt, zowel de denkontwikkeling als taalontwikkeling van kinderen wordt gestimuleerd.”

Martine Gijsel presenteert ideeën op 23 november bij de conferentie Taal en Technologie in Deventer. U leest haar blog hieronder

“Op de website van Scientias lees ik dat wetenschappers van het Massachusetts Institute of Technology een prototype hebben ontwikkeld dat door middel van terahertz-straling in de nabije toekomst gesloten boeken kan lezen. Mijn nieuwsgierigheid is gewekt. Verderop lees ik: “Deze vorm van straling heeft een voordeel ten opzichte van andere soorten straling die eveneens in staat zijn om oppervlakken te penetreren (denk aan röntgenstraling of geluidsgolven).”

Ik ben getriggerd door het type woorden en formuleringen in dit nieuwsbericht. In het korte stuk tekst komt veel vaktaal (bijvoorbeeld: straling, oppervlakken, geluidsgolven) en schooltaal (bijvoorbeeld: ten opzichte van, eveneens) voor. Precies datgene wat in elke W&T-les aan bod komt! 

De context levert rijke taal
Onderwerpen op het gebied van Wetenschap en Technologie (W&T) brengen een rijke taal met zich mee. Dit heeft consequenties voor het onderwijs: onderwijs in W&T richt zich idealiter niet alleen op vakinhouden van W&T, maar ook op de taalvaardigheid van leerlingen. Door bewust aandacht te besteden aan de taal die wordt gebruikt, wordt zowel de denkontwikkeling als de taalontwikkeling van kinderen gestimuleerd. Een win-win situatie dus.  

Geïntegreerde didactiek: lessenserie over constructies
In het lectoraat Wetenschap en Techniek in het onderwijs van Saxion onderzoeken we de mogelijkheden van een dergelijke geïntegreerde didactiek. Eén van de projecten in het lectoraat is uitgevoerd in het speciaal basisonderwijs (SBO). Er is een lessenserie ontwikkeld over constructies, waarbij leerlingen van de groepen 1 tot en met 4 zich zowel kennis over constructies eigen maakten, als hun mondelinge taalvaardigheid ontwikkelden.  

Rol van de leerrkacht: geef leerlingen de ruimte te verwoorden
Daarbij is de rol van de leerkracht groot. Het is belangrijk dat kinderen de ruimte krijgen om hun gedachten, ideeën, verklaringen en conclusies te verwoorden. Dit helpt niet alleen om de inzichten scherp te krijgen, maar is ook essentieel voor het leren van de taal. Immers, taal leer je door het te gebruiken. Daarvoor kunnen verschillende interactievaardigheden worden toegepast, zoals ruimte scheppen voor meer en langere bijdragen van kinderen, interesse tonen in de bijdragen van de leerlingen en vragen en reacties doorspelen.  

Rol van de leerkracht: bied de nodige taalsteun
Daarnaast hebben leerlingen ondersteuning nodig bij het leren van de vaktaal. Om die reden is er in de lessenserie veel visuele ondersteuning gebruikt. Alle doelwoorden en denkstappen werden opgehangen aan de muur.   

Bij sommige activiteiten werden er foto’s gemaakt en opgehangen, om het praten over constructies te vergemakkelijken. Ook het verwijzen naar of herinneren aan specifieke woorden of formuleringen, het herformuleren van leerlinguitingen en het aanbieden en herhalen van aanvulzinnen boden de nodige taalsteun.  

De ervaringen met deze werkwijze zijn positief. Eén van de leerkrachten verwoordt het als volgt:  “Ik ben totaal anders met techniek bezig nu, ik ben anders naar die taal gaan kijken. Ik heb ervaren dat je door er actief naar te kijken wel meerdere doelen kunt behalen”. 

Wil jij dit ook in de klas doen?
Martine Gijsel is een van de auteurs van het boekje ‘Taal in de context van W&T’. Haar expertise deelt zij samen met Sophie Stufken, leerkracht bij SBO de Vorm tijdens de conferentie Taal & Technologie op 23 november 2016. Tijdens deze conferentie leer je hoe je de rijke context van W&T kunt inzetten tijdens je taalles. Volg workshops en krijg praktische handreikingen die je meteen in je eigen groep en op school kan toepassen.”              

Dr. Martine Gijsel is sinds 2011 werkzaam als associate lector taaldidactiek bij de Academie voor Pedagogiek en Onderwijs van Saxion. Dit associate lectoraat is onderdeel van het lectoraat ‘Wetenschap en Techniek in het onderwijs’


 


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK