Wat cultuur echt voor jongeren betekent
Bisschop Boele doet als lector New Audiences op de Hanzehogeschool onderzoek naar hoe het professioneel handelen van de beroepsbeoefenaars in de kunsteducatie versterkt kan worden. “Wij leiden kunstpecialisten op, zowel bij het Prins Claus Conservatorium als Academie Minerva, en onderwijsspecialisten op de pedagogische academie. Die professionals geven we met ons onderzoek de handvatten om de kunstzinnige ontwikkeling van jonge mensen te versterken.”
Identiteit door muziek
Nu Bisschop Boele ook als hoogleraar aan de slag gaat, krijgt hij de ruimte om het academisch fundament onder zijn werk verder te versterken. “Culturele uitingen als muziek zijn in het dagelijks leven zeer betekenisvol voor mensen: ze geven een mens identiteit, het is een manier om jezelf in de wereld te plaatsen en je leven te reguleren. Op de Erasmus Universiteit zal ik gaan onderzoeken hoe die processen plaatsvinden.”
Als het gaat om cultuureducatie gebruikt Bisschop Boele een systemische benadering. “De focus van onderwijs is de ontwikkeling van het kind. Daar gaat het uiteindelijk om. Je creëert een omgeving waarbinnen een kind zich cultureel kan ontwikkelen, en in die omgeving moet het handelen van verschillende actoren op elkaar afgestemd zijn.”
Geen voorkeur tussen Beethoven of Hardcore
Volgens Bisschop Boele is het belangrijker om te kijken naar de relatie die een individu aangaat met kunst en cultuur, dan om welke vorm van cultuur het gaat. De discussie over het mogelijk uitschrijven van cultuurvouchers waarmee jongeren bijvoorbeeld naar het theater kunnen, worden door de kersvers hoogleraar met scepsis begroet.
“Ik sta daar ambivalent in. Ik ben er natuurlijk voor dat iedereen de kans krijgt zich te verdiepen in het gevestigde culturele aanbod, maar als je kijkt naar de achtergrond van zo’n regeling zie je toch vaak dat er bepaalde voorkeuren achter zitten voor wat de gewenste culturele uitingen zijn. Ik vind dat onwenselijk.”
Het maakt voor Bisschop Boele niet uit of een kind naar Beethoven of naar Hardcore luistert. “Dat is voor mij irrelevant. Het gaat er om hoe iemand zich tot die cultuur verhoudt. Ik ben nu bijvoorbeeld onderzoek aan het doen naar mensen die in een shantykoor zingen. Dat zijn mannen die zeemansliederen zingen. Dat is wat je in het officiële discours waarschijnlijk lage cultuur zou noemen, maar dat zegt niets over de betekenis van het shantykoor voor de leden.”
Biesta als inspiratiebron
De in onderwijskringen veel aangehaalde filosoof Gert Biesta is ook voor Bisschop Boele een inspirator. “Met name zijn begrip subjectivering vind ik belangrijk. Het subject worden dat je wilt en kunt zijn, en de functie van muziek bijvoorbeeld daarin. Ik denk dat cultuuronderwijs leerlingen moet uitdagen om dat uit te vissen.”
Welke culturele uitingsvormen daar bij gebruikt worden, ligt wat Bisschop Boele betreft eigenlijk bij de leerling. “Ik vind dat de leerling daarin heel veel zeggenschap heeft. Ik noem dat een idioculturele benadering van onderwijs. Je moet aansluiten bij de keuzes en voorkeuren van iedere leerling, die expliciteren, en leerlingen uitdagen een stap verder te doen.”
Op die manier werken betekent bijvoorbeeld dat het hanteren van een lesmethode niet voor de hand ligt. Bisschop Boele erkent dat zijn ideeën daarmee redelijk radicaal zijn. “We proberen hier in het project Curious Minds bij de Hanzehogeschool zicht te krijgen op de vraag hoe je de nieuwsgierigheid van kinderen beter in kan zetten om kunsteducatie in het basisonderwijs te versterken. Dat is een hele lastige vraag.”
“Nu ik bijzonder hoogleraar ben kan ik nog een stapje verder gaan: wat betekent cultuur in het dagelijks leven van mensen. Wat betekent lid zijn van een leesclub bijvoorbeeld, waarom doen mensen dat? Dat wil ik op de Erasmus Universiteit onderzoeken.” Tegelijkertijd blijft Bisschop Boele als lector onderzoek doen naar wat onderwijs kan beteken om jongeren zich te laten verhouden tot die cultuur. “Er vloeit inhoudelijk veel in elkaar over. Ik denk dat de werkzaamheden echt hand in hand gaan.”
Tim Cardol
