Duurzaamheid voor iedereen
Vorige maand riepen negentig hoogleraren in een open brief aan de Tweede Kamer op meer te doen voor de groene economie. “Zo’n 200 miljard is de komende decennia nodig om een nieuwe, slimme infrastructuur op te bouwen (zowel digitaal als fysiek voor energie, water, mobiliteit)”, stellen de wetenschappers.
Op de Nationale Dag voor Duurzaamheid in het Hoger Onderwijs, een initiatief van SURF, Studenten voor Morgen, Green IT Amsterdam, RVO.nl en de Special Interest Group Groene ICT en Duurzaamheid staat de inzet van ICT om te werken aan duurzaam onderwijs en wetenschap centraal. De aftrap van de conferentie is voor Thiëmo Heilbron. Hij is de oprichter van Fawaka Nederland, een jongerenplatform voor duurzaam ondernemen.
Groen is toch vooral wit
Het was Heilbron tijdens zijn studie biologie al opgevallen dat als het gaat om duurzaamheid, de diversiteit vaak ver te zoeken is. “De milieubeweging heeft best wel een elitair karakter. Het was mijn droom om juist alle kinderen op een positieve manier in aanraking te laten komen met duurzaamheid en duurzaam ondernemen.”
Kijkend naar de ‘Duurzame 100’ waar Heilbron in 2016 deel van uit maakte viel de jonge ondernemer vooral op hoe wit, hoogopgeleid en relatief oud de andere gezichten op de lijst waren. Tegen ScienceGuide vertelt Heilbron dat hij wel begrijpt hoe dat zo komt. “Iets doen met duurzaamheid is vaak iets voor de lange termijn. Die blik vooruit moet je je wel kunnen permitteren. Ik denk dat het zaak is om iedereen te laten ervaren hoe belangrijk duurzaamheid voor ze is.”
Om die duurzame agenda te stimuleren wordt op de Dag van de Duurzaamheid jaarlijks de SustainaBul uitgereikt. Net als vorig jaar mag de Wageningen University & Research zich de duurzaamste kennisinstelling van Nederland noemen. De jury van de SustainaBul constateerde dat duurzaamheid steeds breder verweven wordt in het curriculum.
“Dit betekent dat er bij vrijwel alle studies een link wordt gelegd met duurzaamheid, van bouwkunde tot economie. Kennis over duurzaamheid, gelinkt aan de gekozen studierichting wordt steeds vaker meegenomen in de competenties die studenten leren bij een specifiek vak of studierichting. In de onderwijsvisie is duurzaamheid is een overkoepelend, allesverbindend thema in het curriculum”, schrijft de jury.
Verduurzamen met ICT
Ook op de Dag van de Duurzaamheid wordt gekeken naar hoe duurzaamheid een plek krijgt in het onderwijscurriculum op hogescholen en universiteiten. Volgens Jacqueline Cramer, de oud-bewindvoerder en tegenwoordig hoogleraar duurzame innovatie aan de Universiteit Utrecht speelt ICT een belangrijke rol bij het oplossen van de grote vraagstukken rond duurzaamheid.
“Duurzaamheid is een containerbegrip, maar ik denk dat het gaat om drie dingen: klimaatverandering, grondstoffenschaarste en biodiversiteit,” vertelt Cramer. “Het gaat er om dat onze ecologische voetafdruk omlaag moet, anders hebben we drie aardes nodig.” Het slim oplossen van deze grote uitdagingen kan volgens Cramer alleen met ICT.
De ICT’er bestaat niet meer
Die uitdaging aangaan in het hoger onderwijs en het onderzoek kent hele praktische aspecten, zoals de energiehuishouding van een campus of het duurzaam omgaan met elektronisch afval. Tegelijkertijd gaat het om het opleiden van jonge mensen tot de ‘changemakers’ van de toekomst. Op steeds meer hogescholen en universiteiten speelt duurzaamheid daarom een steeds prominentere rol in het curriculum van alle opleidingen.
Leonique Korlaar vertelt hoe de rol van ICT in de samenleving er voor gezorgd heeft dat ook het onderwijs is veranderd. “De ICT’er bestaat niet meer. Er is een veel bredere behoefte aan digitale vaardigheden. Een 21e eeuwse professional moet sectorkennis hebben en ICT-kennis.”
Korlaar heeft als onderzoeker bij Dialogic de rol van ICT in de onderwijscurricula bestudeerd. “In het rapport van Onderwijs 2032 was vernieuwing van het informaticaonderwijs een belangrijk punt. Nu is dat rapport niet in zijn geheel positief ontvangen, maar daarover waren de meeste partijen het wel eens. Dat er gewerkt moet worden aan digitale geletterdheid is relatief onomstreden.”
Volgens Ivo Poulissen, adviseur bij Nederland ICT, is het dan ook zaak dat kennis opdoen van ICT een integraal onderdeel van al het onderwijs gaat worden. “Je hebt ICT overal nodig, technologie is niet meer een doel in zichzelf maar een middel geworden. We moeten dit denk ik ook niet langer sectoraal organiseren, maar implementeren in het hele onderwijs.”
