Studenten maken zelf studieruimte
Jonath Lijftogt en Nelleke Hijmans die in oktober vorig jaar met hun initiatief Pop-UB begonnen zijn uitgenodigd bij het VSNU-café in Den Haag. Op de nieuwe campus van de Universiteit Leiden aan de Wijnhaven staat de campus ter discussie. De afgelopen jaren hebben ontwikkelingen als MOOC’s en blended learning de vraag opgeroepen of een fysieke campus nog wel toekomst heeft.
Te weinig geld in bakstenen
Inmiddels lijkt zich een omgekeerde trend te laten zien. “Er is weer meer hang naar een fysieke infrastructuur bij studenten”, vertelt Alexandra den Heijer. Zij doet op de TU Delft onderzoek naar het ontwerp en de planning van universiteitscampussen. Den Heijer bestrijdt het idee dat er te veel geld bij hoger onderwijsinstellingen in bakstenen gaat zitten.
“Integendeel, de afgelopen jaren zijn fors meer studenten bijgekomen en ook meer medewerkers, maar het aantal gebouwen waarin die gehuisvest zijn is gelijk gebleven. We zijn dus efficiënter met de ruimte omgegaan.” Volgens Den Heijer komt dat onder meer omdat de ruimte veel meer gedeeld worden. “Organisaties zijn minder territoriaal geworden, er wordt flexibeler met ruimte omgesprongen en niet iedere afdeling heeft z’n eigen eilandje meer.”
Het zo flexibel mogelijk benutten van tijd en ruimte op de universiteit zorgt voor een forse druk. Veel UB’s moeten inmiddels tijdens tentamenperiodes mensen teleurstellen. Om aan die vraag tegemoet te komen zijn twee studenten in Leiden begonnen met de Pop-UB, waar studenten voor vijf euro een dag lang kunnen studeren.
De initiatiefnemers van Pop-UB constateerden dat in Leiden erg veel vraag was naar studieruimte terwijl er tegelijkertijd in de stad nogal wat kantoorruimte leegstond. De Pop-UB is een tijdelijke voorziening, maar de initiatiefnemers zien wel mogelijkheden om ook in de rest van Nederland zulke initiatieven op te zetten.
Medezeggenschap moet uitkomst bieden
De Universiteit Leiden is gastheer van het VSNU-café. In de pas in gebruik genomen campus aan de Haagse Wijnhaven vertelt directeur Jolanda Riel ook daar al met overvolle studiezalen te maken te hebben. “Je zou kunnen zeggen dat we zo succesvol zijn dat we nu al mensen moeten weigeren. We meten continu hoeveel mensen er in het gebouw zijn en kijken hoe we het flexibel gebruik nog verder kunnen intensiveren, maar het is al heel vol.”
Is er dan niets aan te merken op hoe universiteiten omgaan met nieuw en bestaand vastgoed? Tariq Sewbaransingh, de kersverse voorzitter van de LSVb, noteert dat universiteiten nog steeds wel met niet-functioneel vastgoed zitten. “Ik denk dat het nog steeds beter en slimmer kan. Het gaat er om dat je ook studenten en medewerkers meekrijgt in wat je doet.”
Die visie wordt gedeeld door zijn collega-voorzitter van het ISO, Rhea van der Dong. “Ik denk dat het belangrijk is dat besturen de medezeggenschap veel meer betrekken bij de huisvestingsvraagstukken. Zij moeten veel meer zeggenschap hebben als het gaat om het formuleren van een toekomstvisie op huisvesting. Dat is een moeilijk onderwerp wat nogal veel achtergrondkennis vereist, maar ik vind dat een college van bestuur daarin een verantwoordelijkheid heeft.”
