Zorgpolis: “Studenten zijn stukken beter af”

Nieuws | de redactie

27 januari 2006 |

De hervorming van het zorgstelsel werkt maatschappelijk diep door. De studentenbonden zijn serieuze en zwaarwegende gesprekspartners geworden van verzekeraars. Maatwerkcontracten voor doelgroepen, ook in het hoger onderwijs, zijn nieuwe vormen van dienstverlening en beleidsvorming geworden. ScienceGuide maakt de tussenstand op: waar staan we en wat zijn de perspectieven? Een gesprek met TK-specialist terzake Pieter Omtzigt (CDA) en LSVb-onderhandelaar Stef Beek geeft de actuele situatie weer.

Stef Beek: “Het eerste gesprek bij ons aantreden als bestuur op OCW had als onderwerp ‘gevolgen voor studenten van een nieuw zorgstelsel’. Forse effecten waren te zien voor mensen met bijbaantjes bijvoorbeeld. De ministeries zagen die als een soort correctie op ‘onbedoelde voordelen’ die zulke studenten bij het ziekenfonds kregen. Daarmee was dit thema hét onderwerp voor ons geworden op dat moment”.

Pieter Omtzigt: “Dat er afgelopen zomer een lobby vanuit de studenten op dat punt ontstond was merkbaar. Bij ons bijvoorbeeld doordat het CDJA die ‘correctie’- gedachte op de agenda ging zetten. Overigens hadden CDA en VVD in de Kamer als enigen gewezen op de koopkrachtgevolgen voor studenten met een bijbaantje”.
Stef Beek: “Het eerste gesprek bij ons aantreden als bestuur op OCW had als onderwerp ‘gevolgen voor studenten van een nieuw zorgstelsel’. Forse effecten waren te zien voor mensen met bijbaantjes bijvoorbeeld. De ministeries zagen die als een soort correctie op onbedoelde voordelen die zulke studenten bij het ziekenfonds kregen. Daarmee was dit thema hét onderwerp voor ons geworden op dat moment”.

Pieter Omtzigt: “Dat er afgelopen zomer een lobby vanuit de studenten op dat punt ontstond was merkbaar. Bij ons bijvoorbeeld doordat het CDJA die ‘ correctie’-gedachte op de agenda ging zetten. Overigens hadden CDA en VVD in de Kamer als enigen gewezen op de koopkrachtgevolgen voor studenten met een bijbaantje”.

Stef Beek: “We wilden allereerst een compensatie zien te krijgen voor elke basisbeursstudent. Tegelijkertijd rees de vraag of we via een collectief aanbod geen korting konden krijgen voor studenten. Dat hebben tijdens die eerste lobby-aanpak eerst nog in stilte bekeken en bijvoorbeeld ook bij de FNV afgetast. Maar dat was niet alles. Er gingen zich ondernemers bij ons melden die van alles wilden met ons. Een wilde via digitale tv-abonnementen studenten tot een enorm collectief van afnemers maken en daarmee ze aan een groepskorting bij de zorg helpen. Zoiets hadden we als bond nog nooit op tafel gehad”.

Pieter Omtzigt: “Toen we deze hervorming politiek voorbereidden, merkte je dat de verzekeraars wel en niet die kant met collectiviteiten op wilden. Ze waren toch wat schichtig over hun winstpositie in die situatie. Ik wilde zoveel mogelijk macht en invloed naar de verzekerden schuiven in het nieuwe stelsel. Zo is bewust erin opgenomen dat iedere rechtspersoon een collectief kan vormen. Zelf maakte ik me sterk voor patiëntenverenigingen als voorbeeld hiervan, maar ook de ontwikkeling bij de studenten en de ouderen die zich hiervoor organiseerden paste in dit beeld dat ik politiek wilde realiseren. Het gaat erom het maatschappelijk middenveld op nieuwe manieren te activeren en eigen positie te geven. Je ziet dat bij de studenten nu ook werken: ze hebben een eigen rol en profiel in de onderhandeling met de zorgverzekeraars gekregen. Zo’n maatwerkpunt als de inentingskosten voor buitenlandse stages in hun pakket is een leuk voorbeeld”.

Stef Beek: “Het hbo was intussen al een heel eind op weg met een eigen collectieve regeling. Dat was ook verbonden aan de CAO- bepalingen en ruimte voor hun personeel/ We konden als studentenbonden om die reden er niet ‘gelijk instappen’, omdat wij in zo’n CAO geen partij zijn. Dat de hbo-studenten via zo’n HBO-Raad contract mee kunnen daarin is natuurlijk prima. Eenzelfde poging van de universiteiten via de VSNU mislukte. Wij hadden in de eigen LSVb-kring en samen met het ISO toen al besproken, dat in zo’n situatie wij direct het heft in handen zouden nemen en zouden aangeven dat wij dan voor de studenten dit wél wilden realiseren. Dat werd dus meteen een gesprek met Achmea waarin wij wilden uitgaan van dezelfde pakketopzet die bij een contract met de hogescholen en de universiteiten de basis was geweest. De universitaire student kan zo evenals de hbo-student een gunstiger pakket krijgen via de verzekering van LSVb en ISO.”

Pieter Omtzigt: “Deze hele ontwikkeling is veel sneller gegaan dan was gedacht, als was zoiets wel mijn hoop. Opvallend is hoe vooral organisaties met een reputatie (KBO, FNV, LSVb, CNV) erin slagen een goede collectieve verezekering af te sluiten. Burgers willen zo’n collectieve regeling toch echt het liefste op basis van goede partijen; het reputatie-effect bij bijvoorbeeld de KBO voor ouderen en de LSVb heeft snel en sterk gewerkt in dit opzicht. Daarmee is voor hen een aanzienlijk voordeel mogelijk geworden: heel vroeg in de wetgevingsdiscussie heb ik de zorgtoeslag kunnen laten baseren op de basispremie zónder collectieve korting. Met akkoord van het kabinet. Al met al is daarmee een meevaller van 500 miljoen voor de verzekerden mogelijk gemaakt, oftewel 120 euro per persoon per jaar. Voor de studenten is dat vermoedelijk een grotere plus dan via die basisbeurscompensatie geregeld kon worden!”

Stef Beek: “Onze positie kan nu verder versterkt worden naar mate wij meer studenten naar ons zorgcontract kunnen ‘halen’. Op die basis kun je aanvullende, specifieke pakketten die op de doelgroep gericht zijn verder ontwikkelen. Per student krijgen wij een bedrag voor preventieve zorg. Denk aan acties om bij studenten heel akelige dingen als RSI tegen te gaan en te voorkomen”.

Pieter Omtzigt: “Preventieactiviteiten en bewust luisteren naar de behoeften van zieken en doelgroepen worden met dit stelsel voor alle betrokkenen heel zinnig. De screening op ziekten als diabetes, bijvoorbeeld. Toen ik in Florence studeerde, was ik voorzitter van de studentenbond daar. Wat een moeite het kostte om de organisatie wakker te schudden om aandacht te hebben en faciliteiten te verzorgen voor de gezondheid van studenten, ook de geestelijke gezondheidsproblemen trouwens! Met jullie collectieve pakket is daar echt ruimte en aandacht voor beschikbaar. Denk maar aan gerichte leefstijladviezen voor jongeren. Ja, ook rond alcoholgebruik. Dat punt, dat weet iedereen best. Trouwens, binnen grote organisaties als universiteiten en hogescholen is er op dit punt nog veel positiefs te bereiken. De integratie van preventie-activiteiten met de aanpak van verzuim bijvoorbeeld; want voor werkgevers, maar ook voor studerenden, zijn dagen waarop je niet kunt werken of studeren heel duur. Het werk en de studie moeten toch gedaan worden.

Stef Beek: “In het collectieve contract zit wel een bandbreedte-afspraak in over de eventuele groei van de premie. De prijsstelling voor later is zo geen blanco cheque. We gaan met alle partijen in het hoger onderwijs die mee willen doen de studenten intensief informeren. De Erasmus en Radboud universiteit doen daar al aan mee. Er zijn opvallende bewegingen in de sector gaande op dit punt.

Pieter Omtzigt: “Je kunt als student keuzevrijheid benutten tussen verschillende pakketten met maatwerk: je hogeschool, universiteit, de LSVb, FNV, CNV-jongeren, al naar gelang de middenveldorganisaties waar je zelf bij betrokken bent. Zo’n omslag is precies datgene waarop we hebben zitten wachten. Studenten zijn met heel velen en zijn zeer mobiele, calculerende burgers. Dat zet de verzekeraars ook na deze eerste fase onder druk. En dat dit werkt, blijkt volgens mij nu al: die polis van jullie is stukken beter dan die van de algemene vakbonden. En dan die voor de ambtenaren van OCW!”