Beijerinck Premie 2006 voor viroloog Xander de Haan

Nieuws | de redactie

7 maart 2006 |

De Beijerinck Premie (50.000 euro) van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) is dit jaar toegekend aan viroloog Xander de Haan (35), postdoc bij de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. Hij krijgt de prijs voor zijn originele werk op het gebied van de genetica van coronavirussen.

Coronavirussen, die bij mensen bijvoorbeeld verkoudheid, maar ook SARS kunnen veroorzaken, hebben een reusachtig groot genoom. De Haan ontwikkelde een methode om dit genoom te manipuleren en gebruikte die voor het doen van een aantal belangwekkende vindingen. Hij liet zien dat het genoom flexibel allerlei veranderingen tolereert. Zo bleek de volgorde van de coronavirale genen ongestraft te kunnen worden veranderd. Daarnaast bleken sommige genen te kunnen worden verwijderd, weliswaar met verlies van ziekteverwekkend vermogen als gevolg. Omgekeerd bleken vreemde, virale en niet-virale genen aan het genoom te kunnen worden toegevoegd. Deze vindingen bieden samen nieuwe mogelijkheden voor vaccinontwikkelingen.

Het huidige onderzoek van Xander de Haan naar de wisselwerking tussen het coronavirus en zijn gastheercel is heel vernieuwend. Virussen zijn vrijwel geheel afhankelijk van hun gastheer, de cel. Maar er is nog maar weinig bekend over de rol die de cel zelf speelt bij een infectie. De Haan maakt gebruik van onder meer micro-array technieken en ‘functional genomics screens’ om cellulaire factoren op te sporen die essentieel zijn voor infectie, en vast te stellen hoe die werken. Deze studies kunnen leiden tot nieuwe inzichten over de bestrijding van door coronavirussen veroorzaakte ziektes.