Fysica-topper schenkt UTwente microscoop

Nieuws | de redactie

6 maart 2006 |

De leerstoel Condensed Matters Physics and Devices van de faculteit TNW en Mesa+ heeft een zeer bijzondere magnetische microscoop cadeau gekregen van IBM Yorktown Heights in New York. ‘Echt fantastisch’, vertelt prof. Hans Hilgenkamp in UT-nieuws. `Met deze SQUID- microscoop zijn de afgelopen jaren geweldige resultaten geboekt.’

Is zo’n cadeau gebruikelijk in de wetenschappelijke wereld?

‘Mmm, niet echt, hoewel het wel af en toe voorkomt. IBM heeft er zelfs een speciaal programma voor. Donations to universities, heet dat. Je moet je voorstellen dat er in zo’n enorm lab heel veel vrij onderzoek gedaan wordt. Wetenschappers bouwen daardoor allerlei eigen apparatuur op. Wanneer bijvoorbeeld mensen vertrekken of aan het einde van hun carrière komen, dan biedt IBM de apparatuur nog wel eens aan universiteiten aan’.

En waarom zijn jullie de gelukkigen?

‘Het gaat meestal om heel specifieke apparaten die specifieke kennis vereisen. Er komen dus maar een paar groepen in aanmerking. In dit geval ging het om een microscoop die gebouwd is door John Kirtley, een grootheid in de fysica van gecondenseerde materie. Hij is onlangs met pensioen gegaan en wilde dat zijn apparatuur goed terechtkwam. Tja, de scanning SQUID microscope is echt zijn troetelkindje. Kirtley had al langer contact met onze groep, we werken samen in een aantal projecten. Vandaar.’

Wat kan deze SQUID?

‘Met deze apparatuur kun je heel gevoelig kleine magneetvelden afbeelden in allerlei structuren. Bijvoorbeeld, als je verschillende soorten supergeleidende materialen met elkaar verbindt dan ontstaan er spontaan magneetvelden. Die willen we goed kunnen afbeelden. En dat kan deze microscoop als de beste. Wat-ie waard is? Dat is moeilijk te zeggen. Het is een uniek exemplaar dat door Kirtley steeds is verfijnd.’

De vlag ging dus uit?

‘Dat kun je wel zeggen. Kirtley heeft er door de jaren heen zeer goede resultaten mee behaald. En wij zullen zijn inspanningen voortzetten. Promovendus Aico Troeman en technicus Dick Veldhuis zijn er inmiddels al druk mee aan het werk. Kirtley komt hier trouwens in april voor drie maanden naar toe om het een en ander te helpen installeren en er hier mee te experimenteren. Hij is wel met pensioen, maar blijft een beetje hobbyen.’

Hoe bekend is hij?

‘Hij heeft in Amerika de Buckleyprize gewonnen, een zeer prestigieuze onderscheiding van de American Physical Society. Laat ik het zo zeggen, van de mensen die die prijs hebben gekregen, heeft een aanzienlijk deel later ook de Nobelprijs gewonnen. Hij mag met recht een crack worden genoemd.’