ScienceGuide staat voor verdieping. Dit is het platform waar de actualiteit en achtergrond elkaar ontmoeten op een inhoudelijke en doordachte wijze. Onder het uitklapteken vind je dus een toelichting, geheugensteun of voetnoot die de redactie of de auteur toevoegt. Dit doen wij om ervoor te zorgen dat wij in onze artikelen grondig en gedetailleerd in kunnen gaan op belangrijke details, zonder de lezer kwijt te raken.
Tegenstrijdigheid in waarden en gedrag onderzocht
Nieuws |
de redactie
16 mei 2006 | Iedereen vindt het: Roken is slecht voor de gezondheid en een autogordel dragen moet. Toch roken veel mensen en worden veel boetes uitgedeeld voor rijden zonder gordel. Zelfs notoire pleitbezorgers maken zich er schuldig aan: gedrag dat niet overeenkomt met eigen waarden. Promovenda Ellen Dreezens van de UM onderzocht hoe dat kan. En ontdekte hoe het is op te lossen.
Zij wist onderliggende waarden te koppelen aan de houding van consumenten door hints te geven. En wat blijkt: de houding van mensen die een hint kregen werd veel meer op onderliggende waarden gebaseerd dan de houding van mensen die geen hint kregen.
Psychologe Dreezens onderzocht welke waarden haar proefpersonen belangrijk vonden en koppelde dat aan hun keuze voor genetisch gemodificeerd of biologisch voedsel. Zij ging er daarbij van uit dat mensen beslissen wat ze wel en niet eten op basis van morele overwegingen. Ze ontdekte echter dat veel consumenten het idee achter genetisch gemodificeerd voedsel negatief vinden, maar dat bijna niemand er op let of zijn geconsumeerde producten genetisch gemodificeerde ingrediënten bevatten. Eenmaal in de winkel aangekomen zijn smaak, prijs en voedingswaarde óók belangrijke factoren. Het lijkt erop dat ook de houding (attitude) die mensen hebben tegenover voeding niet noodzakelijkerwijs overeenkomt met onderliggende waarden en normen.
Dreezens vond een verklaring voor deze tegenstrijdigheid. Mensen realiseren zich vaak onvoldoende dat hun attitude samenhangt met waarden die ze belangrijk vinden: eenmaal in de supermarkt staan ze niet langer stil bij hun mening over genetisch gemodificeerd voedsel. De onderzoeker gaf proefpersonen een hint die waarden en attitudes weer met elkaar verbindt. Mensen die een link tussen waarden en attitudes kregen bleken veel meer beïnvloed door hun achterliggende waarden. Maar liefst 25% van de attitude kon verklaard worden door de invloed van achterliggende waarden wanneer de link werd gegeven, tegenover slechts 5% wanneer de link niet werd gegeven.
Door mensen bewuster te maken van hun eigen waarden is het mogelijk om attitudes en gedrag te sturen. Deze aanpak biedt in de toekomst kansen om structurele gedragsveranderingen gemakkelijker te realiseren. Bijvoorbeeld voor stoppen met roken, veiliger vrijen en natuurlijk biologisch winkelen. Dreezens: “Je zou je kunnen voorstellen dat productverpakkingen in de toekomst een hint bevatten. Een voorbeeld: Zelfs mensen die het heel erg belangrijk vinden om veilig te vrijen, vinden het toch moeilijk om een condoom op zak te hebben. Door mensen er aan te herinneren dat ze verantwoordelijkheidsgevoel belangrijk vinden kun je ze aanzetten om een condoom mee te nemen als ze op stap gaan.”
