‘Intuïtie is geen mystiek proces’

Psycholoog drs. Robin Groeneveld wilde tijdens zijn promotie-onderzoek de rol van intuïtie in het ontwerpproces verhelderen. Hiervoor heeft hij negentien diepte- interviews met bekende Nederlandse ontwerpers afgenomen.

Een eerste conclusie is dat alle geïnterviewde ontwerpers van mening zijn dat intuïtie een wezenlijk onderdeel vormt van het ontwerpproces. Zonder intuïtie zou het een loos traject zijn. In de internationale vakliteratuur over ontwerpen wordt de rol van intuïtie echter nauwelijks uitgewerkt en krijgt het rationele denken een (onterechte) hoofdrol toebedeeld. Volgens Groeneveld is zijn onderzoek het eerste dat zich zo expliciet en diepgaand richt op de rol van intuïtie in het ontwerpproces.

In tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen, is intuïtie helemaal geen mystieke factor in het ontwerpproces, stelt Groeneveld verder. Intuïtie heeft eerder te maken met hard werken, deadlines stellen en vooral ervoor open staan. Het mystificeren van intuïtie in het ontwerpproces komt slechts voort uit het feit dat intuïtie als een denkproces wordt gezien dat tegengesteld is aan het rationele denken. Intuïtie wordt hierdoor als iets ongrijpbaars gezien. Intuïtieve en rationele processen zijn volgens Groeneveld twee kanten van dezelfde medaille. Uiteindelijk gaat het om de effectieve combinatie van de twee. Als een ontwerper zijn intuïtie bewust toelaat, zal hij deze steeds beter weten te gebruiken.

Naast een analyse van het intuïtieve proces biedt het proefschrift van Groeneveld de ontwerper praktische handvaten om zijn intuïtie beter te benutten. Hij beveelt bijvoorbeeld aan om na elk ontwerp tijd vrij te maken om het ontwerp te verwerken en het vervolgens helemaal los te laten om de intuïtie daarna opnieuw te kunnen gebruiken in een volgende fase.

Verder stelt Groeneveld dat opleidingen meer aandacht zouden moeten besteden aan de intuïtieve kant van het ontwerpen.