Rijkdom van de zee beschermen

De redactie van Science geeft in de redactionele kolommen niet zomaar de ‘pen’ uit handen aan onderzoekers. Slechts bepaalde onderwerpen zijn daarvoor belangrijk genoeg. De biodiversiteit in oceaan en zee krijgt van overheden en het publiek maar een fractie van de aandacht die ze verdient. Vorige week hebben de Verenigde Staten het grootste zeereservaat ter wereld opgericht. Zo’n 360.000 vierkante kilometer van de Grote Oceaan ten noordwesten van Hawaï is nu beschermd. Toch is dit maar een druppel op een gloeiende plaat.

Voor de bescherming van de rijkdom in zee moet deze eerst beter begrepen worden. De opzet van natuurreservaten op het land valt niet zomaar over te planten naar de zee. De meeste zeereservaten zijn te klein om effectief te zijn. De relaties tussen zeeorganismen overbruggen vaak grote afstanden en zouden met een goed ontworpen netwerk veel beter geholpen zijn. De Nederlandse, Spaanse en Vlaamse bioloog roepen daarom op om een grotere gemeenschap van zeeonderzoekers te vormen met meer onderzoeksmiddelen dan nu het geval is. Iris Hendriks van de Universiteit van de Balearen, Spanje en voorheen het NIOO stelt: “Met een versterkte internationale samenwerking kunnen we dat bereiken.”

Van vrijwel alle takken van de ‘stamboom’ van het leven komen er in zee soorten voor, tegen maar een paar vertegenwoordigde takken op het land. Het grootste deel van de biologische rijkdom in zee is nog onontdekt, vooral in zulke afgelegen delen als de diepzee. Helaas is de wijdverspreide opvatting dat de kans op uitsterven in zee veel kleiner is, omdat alles met alles verbonden is, niet waar. Sommige kleine soorten leven maar in gebieden van vier kilometer doorsnee, terwijl specifieke ‘samenlevingen’ bij heetwaterbronnen op de bodem steeds duizenden kilometers van elkaar liggen en dus zeer geïsoleerd zijn. Dat maakt het zeeleven veel kwetsbaarder dan gedacht. Waardevolle kustecosystemen verdwijnen wel twee tot tien keer zo snel als tropische regenwouden. En veel vis- en andere soorten zijn weggevangen door de mens.

Tegenstrijdig genoeg werkt het feit dat de oceanen onder de internationale hoede vallen juist tegen. Hierdoor blijven ze grotendeels onbeschermd.