Schade, schande en statistiek

Per slot van rekening mochten alleen de VVD-leden stemmen bij deze verkiezingen. In Nederland zijn nog maar weinig mensen lid van een politieke partij en de VVD telt maar 40.000 leden. Oftewel: minder dan 1 op de 300 volwassenen is lid van de VVD.

Dan kun je twee dingen doen: je kunt heel veel mensen vragen of de VVD lid zijn en zo ja, wat de dan stemmen. Om 100 VVD leden te krijgen – van wie er overigens maar 70 stemmen – moet je dan wel 30.000 mensen bellen. Dat kost honderdduizenden euro’s en zoiets doet niemand dus in de peilingsindustrie. Je kunt ook een VVD adressenlijst achterover duwen. Dat schijnt in afdelingen gebeurd te zijn tijdens de campagne, maar de landelijke lijst is voor weinige toegankelijk.

Dus peilden de peilers de voorkeur van alle Nederlanders of van alle VVD stemmers , 1 op 6 Nederlanders. BNR- nieuwsradio had een TAPPS onderzoek. Dat bureau had 500.000 mailtjes gestuurd en er 30.000 teruggekregen. Daartussen zaten maar liefst 370 VVD leden. Een representatieve steekproef van 370 is groot genoeg. Dus het bureau meldde trots als zijn voorspelling: 64% voor Verdonk en 32% voor Rutte. Die peiling vond plaats tijdens het sluiten van de stemming en dus ging iedereen er helemaal vanuit dat Verdonk gewonnen had.

Ook onder de kaasstolp heerste die mening. De journalisten maakten portretten van Rita Verdonk op de morgen van de uitslag. En nee, echt niemand was geïnteresseerd in het debat met Hoogervorst over ICT in de zorg, dat ik mocht doen in de Kamer. Bij de afscheidsborrel van PvdA’er Adri Duivesteijn werd vooral gefilosofeerd over de gevolgen van een overwinning van Verdonk. Na een biertje praten ook politici gemakkelijker over ploffende kabinetten of een steviger politiek debat.

En het mooie? Al op de avond van de uitslag die de peilingen logenstraften stroomden al weer peilingen binnen over de gevolgen van die uitslag. Gevolgen voor de Kamerverkiezingen, de zittingsduur van het kabinet en voor de peilingen zelf. Ze zeggen wel eens dat politici zich niet genoeg hoeven te verantwoorden, maar mocht ik ooit de politiek nog uitgaan, tja, dan ga ik me lekker weer met statistiek bezighouden.

Link Elsevier: Peiling Rita Verdonk wint van Mark Rutte; Link BNR: BNR- peling: Verdonk lijsstrekker (inclusief TAPPS rapport); Link BNR: Opiniepeilers slaan plank goed mis

Dr. P.H. Omtzigt is lid van de Tweede Kamer en onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam. Hij houdt op ScienceGuide een column bij over zijn ervaringen in deze twee eigenzinnige werelden van politiek en wetenschap, hun wederzijdse beïnvloeding en hun confrontaties.