Zeesponzen grote bron van geneesmiddelen

Dat biedt enorme mogelijkheden en maakt het interessant om te onderzoeken hoe medicijnen uit sponzen kunnen worden ontwikkeld, meent Wijffels. Synthetische productie van deze bioactieve stoffen is geen optie. De hoogleraar ziet ook geen mogelijkheden in natuurlijke winning of in het kweken van sponzen. De meest kansrijke methode is volgens hem het isoleren van sponzencellen en deze te laten groeien in een bioreactor onder optimale condities. Daar richten hij en zijn groep het onderzoek op.

Gedifferentieerde of gespecialiseerde groeien cellen langzaam. Versnellen van de groei kan op twee manieren. Ten eerste door de cellen ‘onsterfelijk’ te maken door ze met behulp van chemicaliën als het ware om te zetten in kankercellen die oneindig en snel groeien. Tweede mogelijkheid is het werken met zeer jonge, nog niet zo gedifferentieerde cellen, uit embryo’s of larven van sponzen. Er is nog een lange weg van onderzoek en ontwikkeling te gaan, schetst Wijffels, alvorens al dit werk resulteert in nieuwe medicijnen. Hij denkt dat dat nog wel zo’n twintig jaar in beslag neemt. Zelf rekent hij op nog vijf jaar fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. Zo is zijn groep nu bezig met onderzoek op locaties in de Oosterschelde en in de Middellandse Zee naar hoe sponzen zich voeden en hoe ze groeien. Na verdere ontwikkeling door de industrie kost registratie en toelating ook nog eens tien jaar. Daar wil Wijffels zich evenwel niet door laten weerhouden omdat, zoals hij stelt, de mogelijkheden met de 15.000 bekende soorten sponzen enorm zijn en het daarom waard is te investeren in deze technologie.

Naast het onderzoek naar sponzen rekent René Wijffels ook het onderzoek naar en de toepassing van micro- algen tot zijn domein. Er zijn producten op basis van micro-algen op de markt, zoals biomassa en specifieke voedingsingrediënten (bijv. carotenoïden en omega-3 vetzuren). Omdat de productiekosten op dit moment nogal hoog zijn, kan ook hier ontwikkeling van technologie van pas komen, beschrijft Wijffels. Hij vindt het van belang om compacte, maar effectieve fotobioreactoren te ontwikkelen om veel biomassa te produceren die ook nog eens hoge concentraties van de gewenste stof bevatten. Samen met promovendi ontwikkelde Wijffels een methode om micro-algen te ‘melken’. Ook ontwikkelde hij met zijn groep een efficiënte fotobioreactor in de vorm van de ‘groene zonnecollector’, waarin microalgen circuleren tussen platen waarop Fresnel-lenzen zijn gemonteerd die het licht in de reactor verdelen. Op deze wijze fungeren de reactoren als kleine micro- algenfabriekjes.