Hollandse invloed op tsaar Peter de Grote

De aankoop van de Amsterdamse collecties was een uitdrukking van tsaar Peters actieve deelname aan de Europese ‘republiek der liefhebbers’: mensen die alles zelf wilden onderzoeken in plaats van af te gaan op het gezag van bijbel en klassieke oudheid. Voor de huisvesting van de collecties liet Peter de Grote in 1719 de Kunstkamera, een encyclopedisch museum, bouwen. Er blijkt een verband te bestaan tussen tsaar Peters gebruik van de Kunstkamera en de ideeën van de radicale verlichting. Seba’s brieven laten Hollands rol zien als exporteur van ideeën en cultuurgoederen.

Ook met het verzamelen van ‘freaks’ wilde Peter de Grote zijn onderdanen te verlichten. Door misvormde dieren en mensen tentoon te stellen in zijn Kunstkamera wilde hij bekendheid geven aan zijn verlichte standpunt dat niet de duivel zorgde voor de geboorte van misvormde baby’s, maar een speling van de natuur. In die zin was Peter de Grote een Spinozist en was hij zijn tijd ver vooruit. Het zou nog zeker honderd jaar duren voor dit inzicht gemeengoed was geworden in Europa.