ScienceGuide staat voor verdieping. Dit is het platform waar de actualiteit en achtergrond elkaar ontmoeten op een inhoudelijke en doordachte wijze. Onder het uitklapteken vind je dus een toelichting, geheugensteun of voetnoot die de redactie of de auteur toevoegt. Dit doen wij om ervoor te zorgen dat wij in onze artikelen grondig en gedetailleerd in kunnen gaan op belangrijke details, zonder de lezer kwijt te raken.
Meetkunde mooi mensenwerk
Nieuws |
de redactie
30 augustus 2006 | Historische onderwerpen verlevendigen het wiskundeonderwijs en geven leerlingen een dieper inzicht in abstracte theorieën. Boeiende onderwerpen, zoals de opkomst van de 17e- eeuwse landmeter en de worsteling van 19e-eeuwse wiskundigen met de niet-Euclidische meetkunde, geven het vak van getallen en formules een menselijk gezicht. Promovenda Iris van Gulik onderzocht hoe de geschiedenis van de meetkunde een goede plek kan krijgen in het wiskundeonderwijs. 25 september vertelt ze daarover meer in een lezing in de serie Jonge Doctors, georganiseerd door bureau Studium Generale van de Universiteit Groningen en de Hanzehogeschool.
In de 17e eeuw groeide in Nederland de behoefte aan goede en deskundige landmeters. Betrouwbare oppervlaktemetingen waren van groot belang bij rechtsgeschillen over eigendom. Ook ontwikkelden de landmeters geografische kaarten, die werden gebruikt bij de oorlogsvoering en kolonisatie. Meetkunde en rekenkunde werden een schoolvak en de eerste landmeetkundeboeken verschenen in de Nederlandse taal. Nieuwe meetkundige instrumenten zagen het licht, zoals de Jacobsstaf, een eenvoudig instrument dat landmeters gebruikten om gebouwen op te meten, de meetketting en de passenteller voor het bepalen van afstanden, en de Hollandse cirkel en het rechtkruis voor het meten van hoeken. Deze eenvoudige meetinstrumenten zijn nog steeds goed te gebruiken bij veldwerk.
De geschiedenis van de niet-Euclidische meetkunde laat zien hoe er na ruim 2000 jaar een alternatief kwam voor het standaardwerk van Euclides op het gebied van de vlakke meetkunde. Wiskundigen ontwikkelden in de 19e eeuw een andere meetkunde, volgens grondslagen die net even afwijken van de theorie van Euclides. Zo vormen in de niet-Euclidische meetkunde de drie hoeken van een driehoek bij een gekromd oppervlak samen geen 180 graden. Ook dit nieuwe inzicht is eenvoudig in de praktijk aan te tonen.
De onderzoeker ontwikkelde twee onderwijsmethoden op basis van beide historische voorbeelden en onderzocht na afloop van de lessen de motivatie van de leerlingen, hun resultaten en de ervaringen van de docenten. Met name de geschiedenis van de niet-Euclidische meetkunde was succesvol. De 17e-eeuwse landmeetkunde leidde niet meteen tot dieper inzicht of een grotere motivatie bij leerlingen. Wel sloeg het veldwerk aan en werd de integratie van geschiedenis en wiskunde als een verrijking ervaren.
