Horen drinken, doet drinken

Hoe komt het dat een reclamespot de dorst zo goed kan opwekken? Of, wat algemener gesteld: hoe weten we zo goed wat iemand doet, als we alleen maar kunnen horen wat hij doet? Een onderzoeksteam met drs. Valeria Gazzola, prof.dr. Christian Keysers (beide Rijksuniversiteit Groningen) en dr. Lisa Aziz-Zadeh (University of California, Berkeley) onderzocht deze vraag door de hersenactiviteit te meten van proefpersonen in MRI-scanner. De resulaten worden deze week het publiceerd in het wetenschappelijke vakblad Neuron.

MRI-scan
Met fMRI (functionele MRI) is het mogelijk om activiteit in delen van de hersenen zichtbaar te maken. Een proefpersoon doet iets, hoort of ziet iets of formuleert een gedachte. Op de MRI- scan die op dat moment wordt gemaakt, lichten actieve hersengebieden gekleurd op.

Oordoppen
De eerste dag moesten de proefpersonen  handelingen verrichten. Ze kregen bijvoorbeeld pinda’s of stukjes papier  aangereikt die ze moesten breken of verscheuren. Ook moesten ze even later  ze een onbekend voorwerp (bijvoorbeeld een klein plastic speelgoedpoppetje) met hun lippen betasten. Bij dit alles hadden ze oordoppen in en oorkappen op zodat ze absoluut niets konden horen, ook hun  eigen handelingen niet. De instructies voor de proeven ontvingen ze een scherm.

Geluiden
Een dag later volgde een tweede sessie met n gehoorproeven. Ze kregen ‘hand’- geluiden te horen die horen bij de acties van de vorige dag, maar ook andere zoals het openen van een rits of een n blikje fris en het inschenken van een glas. Daarna kwamen de ‘mond’-geluiden aan de beurt: gorgelen of het krakende geluid van iemand n die chips tussen zijn tanden vermaalt.

Associatie
Uit de experimenten blijkt dat de ‘hand’-geluiden in de hersens dezelfde gebieden (in de premotor cortex)  activeren als de ‘hand’-handelingen zelf. Hetzelfde geldt voor ‘mond’-geluiden en ‘mond’- handelingen. Geluiden activeren in de hersens uiteraard in eerste instantie auditatieve gebieden, waarin verwerkt wordt wat we horen, maar daar blijft het niet bij. Blijkbaar worden ook de gebieden geactiveerd waarin we de handelingen voorbereiden, die we associëren met het geluid.

Mirror-systeem
“Het beluisteren van de Coca-Cola reclame activeert dus ons eigen hersenprogramma voor drinken,” zegt Keysers. “Daarom krijgen we er dorst van.” Het onderzoek toont het bestaan aan van een ‘mirror’-systeem in de hersens van mensen aan. Uit eerder onderzoek van Keysers was al gebleken dat mensapen over een dergelijk systeem beschikken.