Jongeren leren verantwoord rijgedrag

Alcohol is volgens Brookhuis – samen met vermoeidheid – de meest voorkomende oorzaak van verkeersongelukken. ‘Er wordt geschat dat alcohol een rol speelt bij twintig procent van alle ongevallen die in het weekend plaatsvinden.’ Alle overheidscampagnes ten spijt stappen veel mensen nog steeds regelmatig in hun auto terwijl ze een glaasje teveel op hebben. ‘Blaastesten suggereren dat ongeveer vier procent van de automobilisten wel eens rijdt onder invloed. Bij jongeren tussen de 18 en 25 jaar ligt dat percentage iets hoger.’

Roekeloos gedrag Waarom ligt dat percentage hoger? Brookhuis: ‘Bij jongeren onder de 25 is de prefrontale cortex nog niet volledig ontwikkeld. En dat hersengedeelte is belangrijk voor onder andere zelfreflectie en het nemen van weloverwogen beslissingen.’ Daarom vertonen jongeren nogal eens roekeloos gedrag – zoals rijden onder invloed. Een andere oorzaak is volgens Brookhuis de opkomst van dancefeesten. ‘Vroeger gingen jongeren naar het café om de hoek, nu bezoeken ze dancefeesten die vanwege de harde muziek vaak in afgelegen gebieden plaatsvinden. Daardoor pakken ze sneller de auto.’

Daarom is tien jaar geleden door de gemeente Emmen, de provincie Drenthe, de verenigde rijscholen Emmen, de Verslavingszorg Noord Nederland en de Rijksuniversiteit Groningen een project opgezet, dat als doel heeft jongeren te confronteren met de invloed van alcohol op hun rijgedrag. Jongeren tussen de 18 en 25 jaar die rijlessen volgen mogen gratis drinken tot ze ongeveer een alcoholpromillage van 0,8 hebben, 0,6 promille boven het wettelijk toegestane niveau voor beginners. Vervolgens moeten ze op het circuit een aantal vaardigheidstesten uitvoeren. Deze testen zijn ontwikkeld door Steyvers, De Waard en Brookhuis van het toenmalig Verkeerskundig Studiecentrum: ‘Inparkeren, remmen voor een stoplicht, slalommen, dat soort dingen. Daarna doen ze op de computer een reactiesnelheidstest.’

Iedereen valt door de mand Brookhuis was in het begin bang dat er jongeren zouden zijn die ondanks de alcohol zonder moeite door de testjes heen zouden komen: een uitkomst die wel eens contraproductief zou kunnen werken. ‘Maar dat blijkt gelukkig niet voor te komen. Zonder uitzondering vallen ze door de mand.’ Volgens Brookhuis overschatten veel automobilisten zichzelf en denken ze dat hun rijvaardigheden niet snel aangetast worden door alcohol. ‘Via de cursus ondervin­den ze dat je van drank aantoonbaar slechter gaat rijden.’ En dat werkt. ‘Het is een psycholo­gisch fenomeen: je leert iets een stuk beter als je gelijk met de gevolgen geconfronteerd wordt.’ Daarom is er met opzet voor gekozen de cursus geen belerende en moralistische toon te geven. ‘We proberen het leuk te brengen. Daarom is de cursus ook erg populair.’

Het project is inmiddels door Brookhuis geëvalueerd en van de honderden jongeren die de afgelopen tien jaar de cursus gevolgd hebben blijkt er welgeteld maar eentje te zijn die betrapt is op rijden onder invloed. In vergelijking met jongeren uit vergelijkbare gebieden in Drenthe is dat aantal opzienbarend laag. Gezien het succes van deze aanpak wil Brookhuis dat deze cursus in heel Nederland aangeboden gaat worden. ‘Dat is iets waar we nu voor gaan lobbyen in Den Haag. We denken dat deze cursus, samen met bijvoorbeeld de BOB-campagne, het aantal verkeersdoden in Nederland flink kan terugdringen.’