Universiteiten moeten eigen talentbeleid voeren

UvA/HvA-bestuurder Ankie Verlaan bracht hierbij naar voren, dat het Nederlands onderwijs hier al decennia met een vertekend zelfbeeld leeft. “We waren al in de vijftiger en zestiger jaren lang niet zo succesvol in de ‘verheffing’ van nieuwe groepen in de samenleving, als we zelf meenden. Dat levert nu nog veel achterstallig onderhoud op, dat merkte ik in mijn ROC-tijd ook, omdat op dit punt geen bewust, gericht beleid bestond.”

Verlaan onderstreepte dat de instellingen hier in hun eigen beleid in gebreke zijn gebleven en het debat daarover in de eigen universitaire kring ontlopen. “Talentontplooiing is ook een zaak van ons eigen beleid, zowel richting de studenten, als in het HRM- beleid. We moeten vaststellen dat we veel mensen maar lange tijd laten aansudderen zonder talentuitdagingen. In vaste aanstellingen ook, zonder één reëel functioneringsgesprek in een periode van twintig of meer jaar. Daarmee is binnen onze universiteiten een grote groep mensen ontstaan, die én de interne doorstroming én het primair proces dwarszitten.”

De gevolgen hiervan voor de talentontplooiing en het vasthouden van talent zijn volgens Verlaan duidelijk. “Door deze interne blokkade kunnen we postdocs niet een plek aanbieden als ze daar aan toe zijn. Daarmee ontmoedigen we hen en alle anderen die dat perspectief zouden willen hebben. Ze raken gedemotiveerd nog voordat ze hun kans konden grijpen.”

Om hier verandering in te brengen bepleit Verlaan aanzienlijke ingrepen. “Dat rijtje is niet zo moeilijk op te sommen: een echte tenure-track voor onderwijs en onderzoek in het HRM-beleid, een werkelijke assessment-aanpak met consequenties in die tenure-track, het veel meer rouleren van docenten, zowel tussen universiteiten als met het hbo.”

Ook in het bestel zelf zullen dat de actuele politieke programma’s op dit vlak geen beweging laten zien. “Er heerst een algemene schijterigheid – ook in de PvdA, mijn eigen partij moet ik erbij zeggen – om te zeggen dat er echt iets moet gebeuren in het HO-bestel. Met name om de toestroom van talent uit de allochtone jeugd mogelijk te maken. Het onderwijs is een wasprogramma geworden: zoveel minuten op zoveel graden, de student erin en gecentrifugeerd en al er weer uit. Dit werkt volstrekt niet meer.

De psychologische ontwikkeling van jongens en meisjes is daar te veel voor veranderd, in het bijzonder bij de allochtonen. Jongens hebben duidelijk meer tijd nodig om gerichte keuzes te leren maken, veel meer dan meisjes bij deze groepen. Willen we het talent laten ontplooien zullen we daar conclusies aan moeten verbinden. Het havo moet dan maar zesjarig worden bijvoorbeeld. Stapelen moet dan mogen om jongens die keuzetijd en ontwikkeling te geven.”