Universiteitschefs leren van Canada

Waarom Canada?
We zijn in Nederland sterk op de Angelsaksische wereld georiënteerd, en in de praktijk is dat vooral de VS. We kijken dan ook naar voorbeelden als Harvard, Yale en Berkeley. Dat is op zichzelf ook prima. Toch lijkt onze werkelijkheid in veel opzichten veel meer op die van Canada dan op die van de VS. En Canada heeft ook topuniversiteiten: denk maar aan McGill, of de University of Toronto.

Wat kunnen we leren van het alumnibeleid?
Wat ons met ontzag inboezemde, was het succes waarmee Canadese instellingen private middelen weten te verwerven. De universiteiten daar werken volgens een systeem dat sterk lijkt op dat van Nederland: instellingen worden grotendeels gefinancierd door de overheid, in dit geval de provincies. Net als in Nederland, is de bekostiging de afgelopen jaren steeds minder geworden. De situatie wordt nog bemoeilijkt door de harde concurrentieslag met de Verenigde Staten, ook van de zijde van werkgevers. Zij immers veel dichter bij de VS dan wij, de braindrain is er dan ook bij sterker dan bij ons.

Daardoor gedwongen, hebben bijna alle universiteiten de afgelopen tien jaar programma’s opgezet om sponsoren te werven. De hoofdmoot daarbij ligt bij de alumni. De benadering is overigens agressief: de alumni krijgen niet alleen brieven, maar ook telefoontjes. Daar schrikken we in Nederland nog wel eens voor terug.

Zou zo’n strategie in Nederland wel werken? Zijn rijken in Noord-Amerika niet gewoon veel vrijgeviger?
Dat is nog maar de vraag. We zijn altijd geneigd om te zeggen dat we het hier in Nederland anders moeten doen dan in Amerika. De vraag is of dat nodig is. Bovendien: we hebben het hier over Canada, niet over de VS. In Canada betekende dit alumnibeleid ook een breuk met de bestaande cultuur. Ook daar was het werven van sponsoren geen onderdeel van de bestaande strategie.

Wat vond u van de graduate schools?
De Canadese situatie heeft op dit punt veel parallellen met die van Nederland. Je ziet dat de masteropleidingen daar een sterk toeleidend karakter hebben naar de promotieopleidingen. Om die reden worden masteropleidingen en promotieopleidingen doorgaans in hetzelfde instituut ondergebracht. In Canada moet je een masteropleidingen hebben afgerond om aan een promotieopleiding te kunnen beginnen, net als in Nederland. In de VS is dat wel anders: daar kun je ook met een bacheloropleiding instromen in een promotieopleiding. In de praktijk zie je daar vaak dat een mastergraad een troostprijs is voor wie de promotie niet haalt. Ik vond heel instructief om te zien hoe ze daar de graduate schools ingericht hebben. Als wij ook graduate schools gaan inrichten, lijkt het me goed het Canadese model als voorbeeld te nemen. In ieder geval moeten we daar niet te veel van afwijken, anders weet op een gegeven moment niemand meer wat we met een ‘graduate school’ bedoelen.