Ook ‘lichte volgelgriep’ blijkt zeer ingrijpend

Eigenlijk zouden wilde vogels er geen last van horen te hebben. Maar de zogenaamde ‘laag- pathogene’ vogelgriepvirussen blijken aanzienlijke effecten te hebben op vogels. De kleine zwaan (Cygnus columbianus bewickii) is een trekvogel die broedt in Noord- Rusland en overwintert in West-Europa – en vooral Nederland. Bij deze soort hebben ecologen en virologen samen vastgesteld dat besmette dieren pas eind januari à begin februari beginnen te trekken, terwijl gezonde soortgenoten dat al eind december doen. Ook is het volgende ‘tankstation’ maar zo’n 35 kilometer verderop in plaats van 250. Zieke dieren vetten langzamer op: ze nemen minder happen voedsel per uur en hun vertering lijkt minder goed afgesteld. Waarschijnlijk moeten ze meer energie dan anders in hun immuunsysteem steken.

Ziek zijn is voor mensen al niet leuk, maar een paar weken ‘bedrust’ kan een trekvogel in grote problemen brengen. Onderzoeker Jan van Gils van het NIOO: “De zieke zwanen hebben duidelijk last van een besmetting met lichte griep. Door de vertraging kan zo’n trekvogel te laat aankomen in zijn broedgebied. Al met al hebben de laag- pathogene virussen een veel grotere impact dan gedacht. Door het tragere trekken komen zieke vogels met veel meer (gezonde) vogels in aanraking. Zo kan het griepvirus zich misschien sneller verspreiden dan gedacht.”

Meer kennis over de licht ziekteverwekkende (laag-pathogene) vogelgriepvirussen is erg belangrijk. Van Gils: “Deze virustypen vormden tot nu toe eigenlijk altijd de bron voor dodelijke grieppandemieën zoals de Spaanse griep. Juist de in eerste instantie niet- dodelijke virussen kunnen door (wilde of tamme) vogels ver verspreid worden, omdat ze blijven leven.” Pas na vermenging met menselijke griepvirussen kan een voor mensen nieuwe en zeer dodelijke variant ontstaan. “Voor vogels fatale, ‘hoog- pathogene’ griepvirussen ontstaan waarschijnlijk bij intensieve pluimveehouderij.”